Habsburg elçisi Leonard von Nogarola'nın 1535 tarihli takriri (6. sayfa).
Latince
74
gis aperiret, posset sic intertenere homines el subditos suos: Altamen particulariter dixit
lonas Comiti vt Maiestatem regiam suo nomine rogaret, quatenus Maiestas sua, quo
magis posset, abstineret, vt nulla penilus causa Maiestati suae imputari posset: Turco
enim miruminmodum placuisse, quod Maiestas sua se, hucusque tam pacifice, gesserit:
Et ideo eo magis euitandum, etpotius aliquid tolerandum, quamvt aliquid fieret contra
iam captam bonam impressionem ipsius Turci de Maiestate Regia, vt cum ipse Turcus
Constantinopolim peruenerit faciliora omnia reddantur in bonum Maiestatis Regiae:
Comes vero de Nogarolis auditis bis querelis loannis , refutauit omnes illas : Narrans
pro rei veritate, quod falsa omnia essent quç loannes conabatur persuadere : qui
semper suis practicis conabatur crimen suum alijs imputare: Nam quç ipse de Regia
Maiestate contra se acta esse predicabat, ipsemet contra Maiestatem suam perpetrauerat
: cum stantibus indutijs, numquam cessauerit in Hungaria, et TransyInania, subditos
Maiestatis Regiç infestare, eos tum vi, tum secretis practicis a dcuotione Maiestatis suç
auertere: Pro quibus quidem Maiestas Regia bene potuisset illum, vt meritus fuerat,
castigare : sed babita potius ratione Turcarum Caesaris tamquam patris sui carissimi voluit
Maiestas sua bec omnia tolerare quam de buiusmodi iniurijs quamuis meritam vindictam
sumere : Sperans Turcarum Cesarem ex liijs et alijs optime intellecturum : vter
fidem suam ei datam melius seruauerit : qnemadmodum in boc casu Gritti ipse lonas
proprijs oculis potuit videre : et sine dubio veram relationem de omnibus ipsi Turco
faceré poterit: Nam cum ipse Gritti a Turcarum Imperatore missus fuisset in rebus
magni momenti : et pro confirmanda iam incoepta Amicitia: Maiestas quidem Regia cu
piens in omnibus veram filialem beneuolentiam et obseruantiam Turco ostendere : deliberauerat
iam : debitum Gritti honorem, tamquam a tali principe misso, in omnibus prouintijs
Maiestatis sue exhibere : sicuti iam vbique fuerat ordinatum : loannes vero quid
interim fecerit contra ipsum Gritti, non est opus repetere, cum ipse lonas de ijs ad
plenum sit informatus: Si vero alijs etiam testimonijs opus est, sciunt omnes qualiter
remunerati fuerint ab ipso Joanne illi qui id facinus perpetrarunt: Maylat enim tamquam
Caput totius facti : statim ab ipso Joanne in baibodam Transyluaniae electus fuit:
Tune lonas interrumpens sermonem Comitis : dixit, se oblitum fuisse narrare quid super
hoc baibodç dixerit : Nam cum ille conaretur suis excusationibus friuolis peccatum
suum tegere : dixit illi lonas: Quid alijs est opus testibus? Ecce in recompensam tanti
sceleris creasti Maylat in baibodam Transy luaniç, eo quod optatum tuum ad fmem perduxerat
: loannes vero excusans se dixit, se nequáquam illum creasse, sed gentes illas ei
intimasse, vt ipsum Maylat in baibodam Transyluaniae eligeret: Alias omnes deficerent ab
eo: Quo nuntio perterritus, coactus fuit assentire: Cogitans melius esse illud pati quam
totam illam prouintiam Regno Hungariç amputare : lonas vero nullam eius acceptans excusationem,
semper asserebat, haec omnia bene sciri, et omnibus nota esse: Comes autem
dixit lonç se non dubitare quin lice omnia innotuerint et Turco etlbraimo, Nam
preterquam quod ex multis alijs partibus potuerint de bis admoneri: Maiestas Regia
etiam continuis suis literis, a principio aduentus Gritti vsque ad obitum ipsius, omnia
ex ordine illis significauit: Et non potest Maiestas sua non mirari, quod nullum hacte
[ s. 74 ] elini daha büyük açarsa [sic] adamlarını ve tebaasını yanında tutabilirdi. Yine de Yunus Kont’a hususi olarak Majestelerinden kendi adına olabildiğince padişaha bir kabahat isnad etmemesini rica etmesini söyledi: Padişah, Majestelerinin şimdiye kadar barışçıl davranmasından hoşnuttu: Majesteleri Kral, padişah nazarında elde etmiş olduğu bu olumlu izlenimi incitmekten kaçındığı takdirde, padişah Kostantiniyye’ye döndüğünde her şey Majesteleri Kral’ın lehine dönebilirdi.
Kont Nogarola Yanoş’un bu şikayetlerini dinledikten sonra hepsini reddetti: İşin aslını anlatıp, Yanoş’un insanları ikna etmeye çalıştığı her şeyin yalan olduğunu söyledi: Her daim kendi işlediği suçları başkasına isnat etmeye çalışıyordu: Zira Majesteleri Kral’ın kendisi aleyhine yaptığını iddia ettiği şeyleri asıl kendisi Majesteleri aleyhine yapmıştı: Mütareke devam etmesine rağmen asla Macaristan’da ya da Erdel’de Majesteleri Kral’ın tebaasını taciz etmeye, kah cebren kah gizli planlarla Majestelerine sadakatten ayartmaya ara vermemişti. Bunlar yüzünden Majesteleri Kral pekâlâ kendisini hak ettiği gibi cezalandırabilirdi: Ancak aziz babalığı padişah hatrına bunlara tahammül etmeyi cezası müstahak olan bu hakaretlere cevap vermeye yeğlemiştir: Padişahın bunları ve benzer hareketleri aslıyla öğreneceğini ya da bahşettiği sadakatini muhafaza edeceğini umuyordu: Gritti mevzuunda Yunus kendi gözleriyle bunu görebilirdi: Şüphesiz padişaha her şeyi hakikat haliyle aktaracaktı: Zira Gritti padişah tarafından çok önemli hususlar ve başlamış olan dostluğu takviye için yollanmıştı: Majesteleri Kral hakikaten de her meselede padişaha oğluymuşçasına hayırhahlığını ve hürmetini göstermeyi diliyordu: Zaten Majesteleri padişahça yollanmış olan Gritti’ye layığı olan hürmeti bütün eyaletlerinde göstermişti: Yanoş’un bu sırada Gritti’ye yaptığını tekrar etmeye gerek yoktu- Yunus bu hususta yeterince bilgilendirilmişti: Ancak şayet başka tanıklara ihtiyaç varsa da, herkes biliyordu ki bu cürümün faillerine Yanoş ödeme yapmıştı: Maylath tüm bu hareketin başıydı ve derhal Yanoş’ça Erdel Voyvodası intihap edilmişti: Ardından Yunus Kont’un konuşmasını kesti: Voyvoda’nın bu konu hakkında söylediklerini anlatmayı unutmuştu: Zira sarf ettiği bahanelerle kabahatini saklamaya çalışıyordu. Yunus da ona: “Başka tanığa ihtiyaç var mı?” dedi. “İşte Maylath’ı bunca günah karşılığında Erdel Voyvodası yaptın ki senin isteklerini yerine getirsin!” Yanoş da özür dileyerek Maylath’ı katiyen kendi çıkarına voyvoda yapmadığını, ancak halkın kendisine Maylath’ı Erdel voyvodası seçmesini söylediğini belirtti: Diğer herkes ona sırt çevirmişti: Bunu duyduğunda dehşete kapılmış ve tasdik etmek zorunda kalmıştı: Bu duruma katlanmanın Erdel’in Macaristan’dan Krallığı’ndan tıraşlanmasından evla olduğunu düşünmüştü. Ancak Yunus, Yanoş’un bahanelerinden hiçbirini kabul etmeyip her şeyi pekâlâ bildiğini ve haberdar olduğunu söyleyip durmuştu. Kont, Yunus’a bunların hepsini padişahın ve İbrahim [Paşa’nın] da bildiğinden şüphesi olmadığı söyledi. Zira başka pek çok yerden de bunları öğrenebilirlerdi. Majesteleri Kral dahi müteakip mektuplarla Gritti’nin gelişinden başlayıp ölümüne kadar her şeyi sırasıyla onlara bildirmişti: Bundan ötürü Majesteleri nasıl olup da hala [ s. 74 ]