Kaynak Türü
Elçi Raporu
Cilt No /Belge No
7/3
Kayıt Tarihi
Haber Tarihi
Kayıtta Adı Geçen Yer İsimleri
Kayıt İçeriği

Habsburg elçisi Cornelius Duplicius Schepper'in 1534 tarihli nihai raporu / sefaretname (32. sayfa).

Doğrudan İlgili Diğer Kayıtlar
Özel Not

Latince

Kaydın Metni

60
scripsisse ad se et ad loannem Vayuodam, hortando illos ne vllo modo pacem
facerent cum Ferdinando rege. Se enim florentissimas copias habere , et bellum
statuisse inferre ducatui Wirtenbergensi. Habere Lantgrauium quadraginta
bombardas aeneas à rege Franciae et ducenta milia scutorum auri. Dum
de iis loquuntur Lasky et Cornelius iussus est Cornelius ingredi ad Bassam.
Qui post mutuas salutationes dicere incepit. Qualiter Cornelius ex verbis ex
ore ipsius Caesaris prolatis intelligere potuisset quo in statu res essent. Et quid
ipse Caesar dominus suus requireret à Caesare Rarolo. Ea modo nunciaret, et
de reliquo sollicitus non esset.
Audiuisti praeterea inquit qualiter magnus Caesar reconfîrmauit Ferdinando
regi pacem. Et noli vilo modo dubitare inquit. Quia ipse eam firmiter
tenebit modo Ferdinandus Rex illam teneat. Neque de aliquo timeatis.
Haec inquit: Tu ipse* auribus tuis audiuisti, et verbum Caesaris est vçrax, neque
infringitur. Similiter audiuisti inquit qualiter Begogly vadit ad Hungariam.
Ibi omnia bene ordinabuntur. Commenda me regi Ferdinando.
Ad hoc respondit Cornelius. Se libentissime id facturum. Rogare
modo ipsum Bassam ne sinistris delationibus et verbis quae de Ferdinando
rege dicerentur facile crederet auremue preberet. Plurima enim confingi à
quibusdam, quç postea diuersa esse deprehenderentur.
Respondit Aiazbassa. Forte Cornelium ista intelligere de lanus
Rraly. Verum satis potuisse intelligere ex verbis magni Caesaris domini sui
ipsum lanus Kraly esse sclauum magni Caesaris domini sui, Neque in minimo
ausurum secus faceré quam ipsi iuberetur et mandaretur à magno Caesare.
Quare de co Cornelium dubitare non debere.
Respondit Cornelius. Verum esse Se id de Ioanne Vayuoda intelligere,
sed non de eo solo. Sed si forte alii essent qui magnum Caesarem excitarent
contra Ferdinandum regem, ne illis aurem prebere vellet. Hoc antera
dicebat Cornelius propter Hieronymum Lasky. De quo sciebat quod esset indubie
bellum desyderaturus.
Respondit Aiazbassa. Neminem fore qui magnum Cçsarem excitaret
contra Ferdinandum regem, nisi ipse prior bellum inferret. Ñeque cuiusquam
delationibus esse aurem prebiturum. Et super caput meum inquit non erit
aliter.
Sed volo te premonere de duobus. Primo. Quod propter enormia
mala quç nobis fecit Petrus Crusitz, qui habet castellum Clyssç,nos volumus
ipsum punire et castigare. Est inquit Clyssa castellum quoddam quod ipse

Kayıt Özeti

[ s. 60 ] kendisine ve Yanoş Voyvoda’ya yazıp, Ferdinand Kral’la asla sulh akdetmemesini tembihlemiş olduğunu söyledi. Elinin altında taze kuvvetler bulunmaktaydı ve Württemberg Dükü’ne karşı harp etme niyetindeydi. Landgraf’ın Fransa Kralı’ndan almış olduğu kırk bronz topu ve iki yüz bin ekü parası vardı. Laski ve Cornelius bunları konuşurlarken, Cornelius içeri paşanın yanına çağrıldı. Karşılıklı selamlaşmadan sonra paşa söze girip, Cornelius’un olan biteni padişahın ağzından işitmiş olduğunu söyledi. Efendisi padişahın Kayzer Karl’dan ne istediğini de böylece işitmişti. Sadece bunları gidip söylemesi gerekliydi- başka bir şeyden rica edilmemişti.
“Yüce padişahın”, dedi Paşa, “ nasıl da Ferdinand Kral’la sulhu teyit ediyor olduğunu işittin. Aklında hiç şüphe kalmasın. Zira padişah sulha tıpkı Ferdinand Kral’ın sadık olduğu gibi riayet edecektir. Artık korkmanızı gerektiren bir şey yoktur. Her şeyi kendi kulaklarınla duydun: Padişahın sözü katidir, bozulmaz. Keza Beyoğlu’nun Macaristan’a gidiyor olduğunu da duydun- orada her şey yoluna konacaktır. Kral Ferdinand’a benden selam söyle [commenda me]!”
Cornelius buna cevaben seve seve yapacağını söyledi. Yalnızca paşadan Ferdinand Kral hakkında telaffuz edilen uğursuz ithamlara ve sözlere hemen itimat etmemesini ve kulak asmamasını rica ediyordu. Aslı sonradan ortaya çıkan pek çok iddia kimileri tarafından ortaya atılıyordu.
Ayas Paşa cevap verdi: Belki de Cornelius bunlarla Yanoş Kral’ı kast etmekteydi. Filhakika efendisi yüce padişahın sözlerinden yeterince anlayabilirdi ki Yanoş Kral, efendisi yüce padişahın kuluydu ve yüce padişah tarafından kendisine buyrulan hiçbir şeyin zerre kadar hilafına faaliyette bulunmaya cesaret edemezdi. Cornelius bundan asla şüphe etmemeliydi.
Cornelius cevap verdi: Bunlardan kast edilenin Yanoş Voyvoda olduğu doğruydu. Ancak şayet yüce padişahı Ferdinand Kral’a karşı tahrik eden başkaları da varsa, paşa onlara kulak vermemeliydi. Cornelius bunu Hieronymus Laski’den dolayı söylemekteydi. Laski’nin şüphesiz harp arzu edeceğini biliyordu.
Ayas Paşa mukabele etti: Yüce padişahı Ferdinand Kral’a karşı tahrik edecek kimse olamazdı- tabi Ferdinand Kral önce kendisi savaş başlatmadığı sürece. Kimsenin ithamlarına da kulak asılmayacaktı.“Başım üzerine [yemin ederim ki]” dedi paşa, “başka türlü olmayacaktır.
Ancak seni iki hususta ikaz etmek istiyorum. Öncelikle, Klis Kalesi komutanı Peter Kruschitsch’i bize çektirdiği büyük müzayakadan ötürü cezalandırmak isteriz. Klis Kalesi [ s. 60 ]

Kaynak Bilgisi
Antal Gevay., Urkunden und Actenstucke zur Geschichte der Verhaltnisse zwischen Oesterreich, Ungern und der Pforte im XVI. und XVII. Jahrhunderte, Wien, (1840 [1838]-42).