Kaynak Türü
Elçi Raporu
Cilt No /Belge No
7/3
Kayıt Tarihi
Haber Tarihi
Kayıtta Adı Geçen Yer İsimleri
Kayıt İçeriği

Habsburg elçisi Cornelius Duplicius Schepper'in 1534 tarihli nihai raporu / sefaretname (31. sayfa).

Doğrudan İlgili Diğer Kayıtlar
Özel Not

Latince

Kaydın Metni

59
dubita. Ego te faciam inter brachia seruorum meorum sanum et ridentem
poni in terram tuam. Et non erunt sclaui mei securi de capite nisi reportauerint
literas tuas quod sanus et saluus peruenisti vbi voles. Quia tu es seruitor
domini tui, et non potes aliter faceré quam quod tibi est iniunctum. Et serui
mei etiam faciunt quod ego ipsis iubeo. Et valde humaniter hec locutus est.
Egit gratias Cornelius et exhibito ipsi magno Caesari honore, salutatis
etiam duobus Bassis abiit, deducente eum lonusbeg interprete. Cui dixit
Cornelius. Bene est. Neque bellum habenius neque pacem. Et nunc vos
mittitis Barbarossam cum classe. Vicissim Carolus Caesar non dormit. Quid
fìet? Respondit lonusbeg. Iste exercitus Barbarossç non mittitur contra
vos, sed ad alium locum. Respondit Cornelius. Statim notum fore quo tendat.
Et forte nunc fuisse talem occasionem bonam pacem faciendi qualis in
futurum non habebitur. Mirari se quod magnus Cesar tam sit addictus regi
Francorum. Non debuisse contemni Cçsarem Karolum. Esse enim illis viribus
vt estimari possit.
Respondit lonusbeg. Cornelium audiuisse verba Caesaris ex ore ipsius
quorum non debeat obliuisci.
Ex Hoc Colloquio Cesaris Thurcarum cum Cornelio, depreliendit
idem Cornelius variam ipsius Caesaris esse naturam. Nam inter loquendum
subinde irascitur, subinde iterum fit pacatus et mansuetus. Id autem intelligere
potuit. Ipsum estimare regnum Hungariç suum esse. Et breui fore vt
alium ordinem in eo ponat. Nisi in tempore prouideatur.
Hoc etiam in egressu portae male mulctatus fuit Cornelius et sui à lanidtzaris.
Qui ipsum magno vlulatu et inconditis vocibus et cachinnis prosecuti
sunt. Sed toleranda erant omnia.
Hoc etiam die tractauit Cornelius cum Flamingo quodam Bombardario
vt Barbarossam sicubi daretur occasio et ipsius triremem exureret. Dedit
illi aliquot ducatos Cornelius ad emendum necessaria pro faciendis artificiis
ignis, cum ampia spe si opus perfìceret. Id quod promisit se facturum. Nam
est bombardarius triremis illius in qua est primus ex amicis Barbarossç nomine
Murathagà, et accessum habet ad pulueresbombardicos triremis ipsius
Barbarossae^ Locutus est et cum duobus aliis sed huic Flamingo confìsus
est. De quo bonam etiam spem habet.
VIII Die lunii. AduenitHieronymusLasky plenus minarum contra Beybeg
Hungarum. Quem post duos dies inuenit Cornelius in domo Aiazbassae,
dum iret valedicturus prefato bassae. Dixit idem Lasky Lantgrauium Hassiae

Kayıt Özeti

[ s. 59 ] Seni kullarımın kolları arasında güvenle taşıtıp güler yüzle topraklarına bıraktıracağım. Şayet dilediğin yere sağ salim vardığına dair mektuplarını getirmezlerse kullarım da başlarından endişe etsinler. Zira sen efendinin hizmetkarısın ve sana söylenenden gayrisini yapamazsın. Kullarım da ben onlara ne emredersem onu yaparlar.” Padişah bunları nazikçe söyledi.
Cornelius teşekkür etti ve yüce padişaha hürmetlerini sunup iki paşayı da selamladıktan sonra tercüman Yunus Bey’i takip ederek ayrıldı. Cornelius Yunus’a: “Âlâ, ne harp ne sulh edeceğiz. Siz şimdi Barbaros’u donanmayla yolladınız, ama Kayzer Karl da uyumuyor. Ne olacak? ” Yunus Beğ cevapladı: “Barbaros’un donanması size karşı değil, sair yere yollanıyor.” Cornelius cevapladı: Nereye gittiği yakında belli olacaktı. Ve belki de böyle münasip bir sulh akdetme fırsatı ileride bir daha ellerine geçmeyecekti. Cornelius yüce padişahın Fransa Kralı’na neden bu kadar bağlı olduğunu merak ediyordu. Kayzer Karl’ı bu kadar küçümsememeliydi. Kayzer’in kudreti dikkate alınmayı hak ediyordu.
Yunus Beğ cevapladı: Cornelius, padişahın ağzından çıkan sözleri duymuştu ve bunları asla unutmamalıydı.
Cornelius, padişahla yapmış olduğu bu konuşmadan anlamıştı ki padişahın mizacı çok değişkendi. Zira konuşma esnasında bazen öfkeleniyor bazen de sakinleşiyordu. Ama Cornelius bunu anlayabiliyordu: Padişah Macaristan’ı kendisinin addetmekteydi ve bir mani olmazsa kısa süre sonra orada yeni bir düzen tesis edecekti.
Yine Divan’dan çıkarken Cornelius ve adamları yeniçeriler tarafından çokça hakarete maruz kaldılar- ulumalar, uygunsuz sözler ve kahkahalarla takip edildiler. Ancak her şeye tahammül etmeliydiler.
Aynı gün Cornelius Bombardario isimli bir Flandralı’yla görüşüp, herhangi bir yerde fırsat eline geçerse Barbaros’u ve kadırgasını yakmasını söyledi. Cornelius, suni ateş yakabilmesi için gerekli malzemeleri alabilsin diye adama birkaç duka verdi- işi bitirebilirse daha da fazlasını taahhüt etti. Adam da halledeceğine söz verdi. Zira bu Flandralı, Barbaros’un arkadaşlarından Murat Ağa’nın kaptanı [primus] olduğu kadırgada topçuydu ve Barbaros’un kadırgasındaki topların barutuna da erişimi vardı. Cornelius iki başka kişiyle daha konuştu, ancak bu Flandralı’ya işi emanet etti. Geriye hayırlısını ummak kalıyordu.
8 Haziran: Hieronymus Laski, Macar Beybeg’e karşı tehditler savurarak geldi. Cornelius kendisini iki gün sonra Ayas Paşa’nın evinde mezkur paşaya veda etmeye gittiğinde buldu. Laski, Hessen Landgrafı’nın [ s. 59 ]

Kaynak Bilgisi
Antal Gevay., Urkunden und Actenstucke zur Geschichte der Verhaltnisse zwischen Oesterreich, Ungern und der Pforte im XVI. und XVII. Jahrhunderte, Wien, (1840 [1838]-42).