Habsburg elçileri Hieronymus de Zara ve Cornelius Duplicius Schepper'in 1533 tarihli nihai raporu / sefaretname. (43. sayfa)
Lâtince.
Maiestatem Regiam literas vnas breues, continentes tarnen summam rei per viam Rhagusij de data xxv lunij.
Postea cum intelligerent Aloysium Gritti missurum esse Cursorem in Hungaiiam ab eo petiere, vt ipsis beeret fasciculum Hterarum mittere cum eodem, ad quod consensit, Scripsere itaque de secunda lulij breuiter, non satis scientes in quorum manus essent illae bterç peruenturae, Et periculosum est illic multa scribere, piœseitim eo tempore, Nam magnus Rumor spargebatur Caesarem Carolum magnam Classem adaptare, Quaeres magnum metum et Dubitationem Turcis incutiebat.
Octavo autem die lulij uenit Hieronymus Lasky cum Camillo Vrsino per Vlachos hoc est Equos dispositos Constantinopolim.
XIIII lulij adtulit lonus Begk ad Oratores Regios duos sácentos Literarum , dicens alterum pro Caesarea , alterum pro Regia Maiestate esse , aegrotasse etiam grauiter nuntiatus est Aloysius Gritti, Venit et hoc die nouus Vice- baylus Venetorum nomine Nicolaus lustinianus cum nono Oratore nomine Thoma Contareno.
XV lulij cum omnino statuèrent Oratores Regij recedere, essentque certiores facti, valetudinem Domini Aloysij in causa esse, quominus ipse cum ipsis loqui posset, per Secretarium Hieronymi, quem ad praefatum Dominum Aloysium miserant, certiores facti fuere, non obstante morbo ipsum Aloysium cum Oratoribus loqui nelle. Proinde cum ab ipso uocati essent, inuenere eum in lecto, cumque ipso locuti de expeditione sua, seque abire paratos, cupere ex eo scire, quid de ipsius Aduentu sperandum esset, Secundo quid esset, quod à Regia Maiestate petere uellet, de quo alias sermonem habuisset, quodque tantum illi curç esse ipsi Oratores uidissent, tale responsum accepere.
Se Aloysium mansirrum Constantinopoli , donec Serenissimus Rex eo miserit et declarauerit se contentum esse, vt ipse ad eum ueniat. Et propterea iussum esse illi, qui Oratores deducturus esset, expectare in Confinibus Responsum à Serenissimo Rege super eo quod supra. Ncque illinc abire, priusquam Responsum illud haberet, etiam si anno vno expectare deberet.
Si Regia Maiestas sibi Aloysio Gryti fìdere uelit, habituram in ipso bonum et fidelem seruitorem, et de hoc non dubitari. Se tamen cupere cum Maiestate sua loqui solum, Et ideo libenter uenturum ad Maiestatem suam Viennam vsque, et dicturum ea, quas Maiestati ipsius sint futura grata et commoda.
7
ve bütün olup biteni anlatan 25 Haziran tarihli bir mektubu Ragusa yoluyla Majesteleri Kral'a gönderdiler.
Ardından Alvise Gritti’nin Macaristan’a ulak göndereceğini öğrendiler ve kendisinden mektup bohçalarını da aynı ulakla yollamasını rica ettiler; ricaları kabul edildi. Böylece iki temmuzda mektupların kimin eline ulaşacağını bilemeden kısaca yazdılar. Zira o sıralar uzunca yazmak, Kayzer Karl’ın her tarafa yayılmış olan donanma topladığı yönündeki rivayetleri Türkleri büyük korku ve şüpheye sevk ettiğinden tehlikeliydi. 8 Temmuz'da Hieronymus Laski ve Camillo Ursino İstanbul'a geldiler. 14 Temmuz'da Yunus Beğ, Kraliyet Elçileri'ne iki küçük kesede mektup getirdi. Bunlardan birinin Kayzer, diğerinin ise Kraliyet Majesteleri için olduğunu söyledi. Alvise Gritti'nin cidde şekilde hasta olduğu söylendi. Ayrıca o gün Venedik'in yeni balyos yardımcısı Nicolaus Justinianus, yanında yeni büyükelçi Tomasso Contareni ile geldi.
15 Temmuz- Kraliyet elçileri kesin olarak geri dönmek üzereyken Alvise Efendi’nin sıhhat durumunun ciddileştiği haberini aldılar. Alvise bir daha kendileriyle konuşamayabilir diye daha önceden mezkur Alvise’nin nezdine yollamış oldukları Hieronymus’un katibi vasıtasıyla Alvise’nin hastalığına rağmen kendileriyle konuşmak istediği elçilere bildirildi. Bu yüzden Alvise tarafından çağırıldılar ve Alvise’yi yatakta buldular. Kendisiyle yapacakları seyahate dair konuştular, gitmeye hazır olduklarını söylediler. Ayrıca Alvise’den kendisinin gelişinin ne ifade edeceğini sordular. Ayrıca, Majesteleri Kral’dan isteğinin ne olduğunu sordular. Alvise’yi ilgilendiren hususlar neydi elçiler bir bir sorup şu cevapları aldılar:
Alvise, Kral Hazretleri mektup yazıp memnun olduğunu ilan edip yanına çağırana kadar İstanbul’da kalacağını söyledi. Ayrıca, elçileri götürecek olana buyrulmuştu ki, Kral Hazretleri’nden serhatta cevap beklesin ve gerekirse bir yıl dahi bekleyip cevap almadan oradan ayrılmasın.
Şayet Majesteleri Kral Alvise Gritti’ye itimad etmek isterse, kendisini hayırhah ve sadık bir hizmetkâr olarak görebilir ve asla şüphe etmesine hacet olmazdı. Ancak, Majesteleriyle tek başına görüşmeyi diliyordu. Bundan dolayı da Majesteleri’ni görmek için Viyana’ya seve seve gidecekti ve Majestelerine kerim ve faideli söz söyleyecekti.