Habsburg elçileri Hieronymus de Zara ve Cornelius Duplicius Schepper'in 1533 tarihli nihai raporu / sefaretname. (25. sayfa)
Latince.
27
Et ipsi Lutherani similiter.
Ego inqiiit Imbrahimus Bassa si nunc uellem , possem Lutherum ab una
et Papam ab altera parte statuere et utrumque ipsorum cogère ad celebrandum
concilium.
Et feruentior factus, ad Comelium conuersus. Die inquit Karolo Cesari
me fuisse illum, et esse qui impediai concilium ne in futurum habeat progressum.
Sed si ipse nobiscum pacem habuerit et ad istud et ad aliud poterit Christianos
inducere. Et hoc dicebat cum cholera. Responderé oratores se sperare
ipsum Imbrahimum Bassam prout author fuit concili] non celebrati, ita aliquando
celebrandi, audiorem fore.
Tunc iterum Imbrahimus ad oratores conuersus. Quando inquit pacem
habuerimus. tunc poterunt mercimonia hinc inde deuehi,
Tunc congregari homines , et fieri amici, Et tertio subiunxit Tunc Karolus
erit imperator.
Creditis inquit quod post adeptam coronam Imperi] ipse stabiliuit res
suas ? non profecto sed plures sibi hostes aggregauit.
Putatis Papam illi fidum esse? Non profecto inquit, Quando recordatur
qualiter ab eo fuerit captus, et indignissime habitus, et taliter quod a nobis
numquam tam indigne haberi potuisset, non potest illum amare. Ego inquit
habeo lapidem qui fuit super coronam ipsius, et emi eum sexaginta milibus
ducatorum. Item multos alios qui ipsius fuerunt.
Etiam inquit iste rubinus et ostendit quemdam rubinum magnum : fuit
in digito régis Francorum quando fuit captus, et ego illum emi. Et creditis
inquit unquam ipsum Regem Francorum amaturum Rarolum Caesarem?
Et prosequens , multa alia inquit sunt in ijs literis aliena à generositate.
Quare ego inquit nolo eas ostendere magno Caesari, nolo etiam inquit ipsi
magno Cesari omnia iodicare quia maxime irasceretur et totum negocium infringeretur.
Quod autem ad resolutionem attinet. Oratores regios haec habere debere.
Pax cum Ferdinando Rege : facta manebit.
Si Carolus Cesar vult etiam pacem Tunc oportet quod ipse mittat oratores
suos aut mittat mandatum sufficiens ad personas vestras, aut mittat mandatum
et literas quibus declaret, Quaecumque Ferdinandus Rex nomine ipsius
transegerit apud nos, illa omnia se habere sine ulteriore recursu rata, grata,
et accepta, Pro liis melius transigendis fient induciae trium mensium. Et nos
scribetis ad eos de Coron, et ad alios partis Karoli Caesaris, ut désistant ab
Keza Luteranlar da böyledir.
Şayet istesem şimdi Luter’i bir yana Papa’yı öbür yana dikip ikisini de bir konsil toplamaya mecbur edebilirim.”
Sinirli bir şekilde Cornelius’a döndü: “Kayzer Karl’a söyle ki konsilin toplanmasına engel olmuş ve de olacak olan kişi benim. Ancak bizimle sulh ederse Hıristiyanları şunu ya da bunu yapmaya ikna edebilir.” Paşa bunları büyük bir öfkeyle söylemişti. Elçiler de cevaben nasıl İbrahim Paşa konsil toplanmasına engel olan kişi olduysa, ileride bir gün toplanmasını sağlayan kişi de olmasını umduklarını belirttiler.
İbrahim tekrar elçilere döndü: "Barış yaptığımız zaman buradan emtia taşıyabilirler. Sonrasında insanlar toplanacak, arkadaş olacak ve üçüncü olarak da Karl imperator olacak. İnanıyor musunuz ki İmperator tacı elde ettikten sonra işlerini düzene oturtabilmiştir? Kesinlikle hayır, ve ancak pek çok düşman edinmiştir. Düşünüyor musunuz ki Papa ona güvenmektedir? Kesinlikle hayır. Hatırlayınız ki Papa kendisi tarafından esir edilmişti ve hakir görülmüştü ki biz dahi asla o kadar onu aşağılamamışızdır. Onu sevmesine imkan yoktur. Tacının üstündeki cevher bendedir ki 60 000 (atmış bin) dukaya satın almıştım. Keza ona ait sair pek çok şey de bulunmaktadır. Hatta şu yakut da burada bulunmaktadır", dedi ve büyük bir yakut gösterdi. "Esir edildiği zaman bu yakıt Fransa kralının parmağında bulunmaktaydı ve ben de bu taşı satın aldım. İnanabilir misiniz ki Fransa Kralı'nın Kayzer Karl'ı sevmesine ihtimal olsun?
Ayrıca, bu mektuplardaki pek çok asaletten uzak şey yer almaktadır. Bu yüzden bunları yüce padişaha göstermek istemiyorum yoksa çok sinirlenecek ve bütün müzakereyi kesecektir. Kararlara gelince: Krallık elçileri bunları duymalıdır. - Kral Ferdinand ile sulh yapılmış olduğu gibi kalacaktır. - Eğer Kayzer Karl sulh etmek isterse, elçilerini yollaması ya da size kâfi salahiyet tevdi' etmesi ya da bunları belirten emir ve mektup yollaması icab etmektedir. En azından mevaddında Ferdinand Kral’ın kayzer adına her türlü karar alabileceğini ve her şeyi görüşebileceğini yazan mektuplar yollamalıdır. Bu doğrultuda üç aylık bir ateşkes tesis edilecektir. Siz de Koron’dakilere ve Kayzer Karl’ın sair eyaletlerindekilere yazıp