Habsburg elçileri Hieronymus de Zara ve Cornelius Duplicius Schepper'in 1533 tarihli nihai raporu / sefaretname. (6. sayfa)
Latince
se ulterîus, sine socio et collega suo. Et quod quando ipsi Bassae uideretur pro
ipso et collega suo mandaret se simul uentuoros et relaturos negocia sua.
Supra id ipse petijt si haberent literas a Caesare Karolo. Respondit illi Hieronymius
quod sic. Ad quod , ostendit se ualde letum et ordinauit ut sequenti
die ad audientiam uenirent, Et ab hoc die semper tractauit idem Hieronymus,
adiuncto secum collega suo Cornelio. Qui ad plenum daturus est de
omnibus informationem Maiestati Regiae.
Enumeratio eorum quae Constantinopoli transacta sunt post aduentum
Cornelij Duplicij Scepperi.
Vicésimo die mensis Maij prope uicum Czegmege occurrit Cornelio tendenti
Constantinopolim, Zauss quidam missus ab Imbrahimo bassa nam eum
uenire ex premisso precedenti die nuncio resciuerat. Quçsiuit hic Zauss iussu
Imbrahimi tria. Primum an Cornelius adferret muñera ad magnum Caesarem.
Secundo an ueniret nomine Caroli Caesaris quem uocant regem Hispaniarum,
an Ferdinandi régis. Tertio an literas haberet a Karolo Caesare. Ad primum
respondit Cornelius. Se non portare muñera: sed bene transacturum desuper
cum Imbrahimo bassa. Ad secundum. Quod nomine Ferdinandi uenisset et
non Caroli. Ad tertium quod ita. Tunc Zauss iussit Cornelium cum alio Zauss
subsistere in vico iìlo donec ulterius responsum haberet. Substitit itaque usque
post meridiem. Tune uenere illi obuiam missi ab Imbrahimo, cum quibus
ingressus est Constantinopolim.
XXVII die Maij Hieronymus de Zara et Cornelius simul profecti sunt
ad Imbrahimum Bassam, ipsius iussu et mandato Quo cum uenissent, exorsus
est Cornelius : salutauitque Bassam nomine Ferdinandi Regis ut fratris, qui
ei omnia bona apprecaretur, Respondit sibi esse gratum qnod recte ualeat.
Postea eamdem salutem nomine Reginarum est impartitus. Id quod illi gratum
iuit. Hoc facto ipse Imbrahimus bassa statini incepit bene longum sermonem.
Imprimis dixit Nihil esse melius pace, allegans incommoda bellorum, captiuitates
hominum, exustiones domorum, strages puerorum, multaque alia incommoda
quae innocentibus et nihil tale merentibus obueniunt, recensuit longo
sermone. Declinauit postea ad potentiam Caesaris Thurcarum. Dicendo qualiter
ipse posset terram cooperire gendbus, ipsum posse perpetuo gerere bellum,
eo quod terrestris exercitus nihil ipsi constarci, esse enim ordinatum
salarium ipsis, quo fruerentur tam pace quam bello. lanitzaros olim non habuisse
in singulos dies nisi medium asprum, postea adeptos esse asprum unum,
yanında meslektaşı olmadan devam edemeyeceğini söyledi. Paşa da bunu duyunca kendisine ve meslektaşına daha sonra birlikte gelip huzura çıkmalarını buyurdu. Bunun üstüne Kayzer Karl’dan mektup getirip getirmediklerini sordu. Hieronymus olumlu yanıt verince paşa memnun oldu ve ertesi gün huzura gelmelerini emretti. O günden sonra Hieronymus her daim yanında Cornelius ile birlikte görüşmelere geldi. Majesteleri Kral’a bunlarla ilgili gerekli bilgi [aşağıda] verilecektir.
Cornelius Duplicius Schepper'in gelişinden sonra İstanbul'da yapılan müzakerelerin anlatısıdır:
Mayıs'ın 20'sinde Cornelius İstanbul'a gelmek üzere Küçük Çekmece yakınlarında konakladı. İbrahim Paşa tarafından yollanan çavuşla önceden kararlaştırılmış olan günde buluştu. İbrahim’in emri doğrultusunda mezkûr çavuş üç şey sordu: 1. Cornelius Padişah’a hediye getirmekte miydi? 2. İspanya Kralı dedikleri Kayzer Karl adına mı geliyordu yoksa Kral Ferdinand adına mı? 3. Kayzer Karl’dan mektup getirmekte miydi?
Cornelius ilkine cevap verdi: Hediye getirmiyordu, ancak İbrahim Paşa’yla müzakere edecekti. İkincisine cevabı: Kral Ferdinand adına gelmişti, Karl için değil. Üçüncüye de “evet” cevabı verdi. Ardından çavuş Cornelius’a başka bir talimat gelene kadar diğer çavuşla orada kalmasını buyurdu. Cornelius da öğleden sonraya kadar bekledi ve ardından İbrahim Paşa’nın yolladığı adamlarla İstanbul’a girdi.
27 Mayıs'ta Hieronymus de Zara ve Cornelius birlikte kendilerini çağırtan İbrahim Paşa'nın yanına gittiler. Vardıklarında Cornelius doğruldu ve paşayı Kral Ferdinand adına (kardeşiymişçesine) selamladı ve paşa da ona iyilikler diledi. Cevaben sıhhatte olmalarından dolayı memnun olduğunu söyledi. Ardından Kraliçelerin selamlarını iletti. Paşa da teşekkür etti.
Ardından İbrahim Paşa derhal uzun soluklu hitabına girişti. Özellikle vurguladığı nokta hiçbir şeyin barıştan daha iyi olamayacağıydı. Savaşın yol açtığı mahrumiyetler, insanların esareti, evlerin harap edilişi ve gençlerin katledilmesi gibi masum ve günahsız insanların tahammül etmek zorunda kalacağı daha birçok sıkıntıya dair uzun bir nutuk çekti. Ardından Padişahın kudretine geçti. Topraklarını nasıl da adamlarıyla doldurabilir, nasıl da aralıksız savaşabilir, nasıl da hiçbir ordu ona karşı duramazdı. Ordusu hem savaşta hem de barışta ücretlerini alırlardı. Yeniçeriler hiç yoksa günde yarım akçe, ardından bir akçe,