Habsburg elçileri Leonard von Nogarola ve Joseph von Lamberg'in 1532 tarihli nihai raporu / sefaretname. (13. sayfa)
Almanca
[39] scha saget es kun nit sein dan der kaiser Hab das ganz kunigrcich Erobert vnd zw prukh muessen dv granizen sein wir mechtcn selb bedenken wie zwcn kunig in Einem kunigreich bauscn wolten ofcn ist Ein kunigklichcr stuel da sol ein kunig sizn vnd zw gran der ander wie kunr das guck sein der kaiser last sein kunigrcich nir talln zw p.-uk ist dy recht grcncyn der kaiser wil sehen wer Im das sein Vorhalten well er wirr nit allein das sein Einemen sonder noch weiter ob gor wil komen daran werdet Ls schuldig sein dan es ist nit guet mit enkh zw handln cs sein oft Eurs Hern botschafr hinein gewest Liner sagt ein sach der ander ctbas anders an ersten kamen potschafrcn die begern des kaiser das nir Ier war vnd dro- ten mit vil folkh dy andern handln vm srid dy weil zeucht Eur kunig wider vnser leut vnd da es den Iarigen anstand begerr habt da hat man enkh den gebn der kunig von polln ist ein mitler gewest das man mirler reit vm ein weitern friden handln vnd dy fachen richtig machen soll wan ist solichs beschehen Es seit komen so der anstand aus ist von stund solt es gefchikt wolt cs Eurn Worten ge- nucg habn gethan Darauf sein wir Im in red gefaln vnd geanrbort das der- halbn an vns der mangl nit Erwunden dan her man auf vnsers kunigs ansuchen das glait gcschik wir warn vor viij maneten anzogcn Habn sy gesagt sy westen nit das vm das glait angcsucht war worden Darauf wir Inen wider gesagt wir Heren des wascha aus wossen brief noch darin er bekcnet das er vnsers kunigs brief empfangen vnd gen kanstantinopl gcschik sy westen auch wie lang wir an der granizen auf das glait wartund gelegen nichy weniger verharer er auf sein vorigen anzeigen vnd sagt da sicht man wol worauf Eur kunig den an- stand begcrt hat damit er zeit het dazwischn sein arglist zw prauchcn das sey nit recht Einer der Ein kunig sein wel sol scinj wort halten dan was ist ein kunig der nir hclr sein red dan das Ier IeZ begert vnd des Ier euch erpier mugt Ier selb bcdcnkn das solichs meinem kaiser nit züthuen sey vnd das es nit sein kan Er hat das kunigrcich einmal gcwunen Das wel er pey einander behalten welichcr Im ein anigs Haus davon for helt der begert nit srid von Im vber das zeigten wir weiter an ist das nit Ein genugsam Erpieten das wir Im souil nach gebn wie kam vnser kunig des zue das ec Im noch das ander so er in hat auch gab dan het sich vnscr kunig mir Im vorhin dermassen vertragen welln des er zü- mern mal lcitlich bekhomen der weida her I»i ein rceflich sum pars gelr vm den rail gebn das aber seiner nit gelegen gewest Er west auch den weida von dem andern teil wol züpringen wan Im der kaiser nit souil hilf rate Darauf Er sagt von wes wegen wolt der waida solich sum geltz gewiligt habn wes hat er sich gefurcht waist er nit vnd Iedcrman das das kunigreich vnsers kaiser ist [39]
[s. 39] böyle bir şeyin olamayacağını söyledi. Zira Padişah bütün krallığı ele geçirmişti ve sınırlar kaldırılmalıydı. İki kralın bir krallıkta oturamayacağını biz de anlıyor olmalıydık. Budin bir kraliyet ikametgâhıydı. Burada bir kral otururken diğerinin Estergon ’da oturmasından ne hayır gelirdi? Padişah krallığın parça parça olmasına razı değildi. Kendisine ait olanı alıkoyan kimmiş gidip görecek ve sadece kendine ait olanı değil, Tanrı nasip ederse daha da fazlasını alacaktı, bununla yükümlüydü. Sizinle müzakere etmek de doğru değildi. Sizin [Kral Ferdinand’ın] elçileriniz buraya birkaç defa gelmişlerdi ve birinin dediği öbürününkini tutmamıştı. İlk gelen elçi kralın ne kadar çok askeri olduğunu tehditkarca söylemiş, diğeri kral bize karşı asker toplarken sulh istemişti. Geçtiğimiz yıllarda ateşkes istediğinde kendisine ricası bahşedilmişti. Hatta Lehistan Kralı aracı olmuştu ve sonrasında işleri düzeltmek adına başka bir sulh için görüşmelere gelecekti. Hani o heyet neredeydi? Şimdi bu ateşkes sona ermişti, Siz Kralın sözleri artık yetmişti.
Bu noktada sözünü kestik ve cevap verdik. Bu sebepten dolayı biz kabahatli olamazdık, zira kralımızın isteği üzerine aman mektubu gönderilmişti. Biz yola 8 ay önce çıkmıştık.
Aman mektubu istendiğini bilmediğinizi mi söylediniz?
Kendisine cevaben tekrar söyledik ki vardıktan kısa süre sonra Bosna Paşası’ndan öğrendiğimize göre efendimizden mektuplar almış ve İstanbul’a yollamıştı. Ayrıca, sınırda oturup ne kadar uzun bir süre aman kâğıdı beklediğimizi biliyorlardı.
Yine de paşa önceki dedikleri üzerinde ısrardan vazgeçmedi. Sizin Kralınızın ne saikle ateşkes istediği belli oluyor- zaman kazanıp hilelerine başvurmak istediğinden böyle yapıyor. Bu doğru değildi- Kral olmak isteyen biri sözünü tutmalıydı. Zira sözünü tutmayan kral nasıl bir kraldır? İstediğiniz şeyi bir düşünün- bunu padişahın gerçekten yapacağını düşünmüyorsunuzdur. Bu mümkün değildir. [Macar] Krallığı bir defa kazandı ve her kime istiyorsa ona emanet edecektir, kendisinden sulh isteyene değil.
Biz de paşaya vaat ettiğimiz onca şeyin ricamıza yeterli bir karşılık olup olmadığını sorduk. Kralımıza nasıl bundan daha fazlası Padişah’a bırakabilirdi? Kralımız daha evvel Padişahla bu husustan bir anlaşmaya varmak istemişti.
[Yanoş] Voyvoda kendisine krallığın geri kalan parçası için yüksek meblağlar önermişti; ancak Padişah bunu kabul etmemişti. Eğer padişah ona bu kadar yardımcı olmasa krallığın geri kalanını Voyvoda’dan nasıl alacağını da bilirdi. Sonra da Voyvoda’nın niye bu kadar para önerdiğini ve neden çekindiğini bilmediğini söyledi. Und Jederman das das kunigreich unsers kaiser ist [ s . 39]