Habsburg elçileri Leonard von Nogarola ve Joseph von Lamberg'in 1532 tarihli nihai raporu / sefaretname. (5. sayfa)
Almanca.
[ 31 ] gesuecht wo den E M' gefandcn der derselbn zeit zw ofen geweft E M' Hab daselbst nit turkn gesuechr Daraufer flux geantbort wie hat er nit gewist das vn- sers kaisec lewt da warn ist nit der gritj der auch vnsers kaysers verkaufter knecht ist alda gewest Darauf wier wie for gesagt E M' Hab den Wayda als der selbn feindt der L M' Ier kunigreich hungern vnrechtlich vorhelt gesuecht der desmals zw ofcn ward vnd Niembt anders/ Her Joseph hat Ime auch das das sy gesagt soll» habn wie obstet wo er E M' ofen nit geb das man pald greber daselbst sehen werde vernaink dan sy vm dy belegnus nichy gewist Heren vnd da vns der wascha so oft in vnser Red gefalln vnd zw keiner vol- khomnen Red khomen lassen habn wier In gebeten er soll vns doch auf sein Red zw antbort komen lassen dan wir merkcten wol das er allein pöscn lcuten vnd der Ro Rhay vnd E Rh M' misgcnern allain das widerschpil vnd den vngrundt bericht wäre Also hat er gesagt Ja Darauf wier ver geret vnd gesagt Es sey war das der Ro Rhay M' ankhonfr aus yfpania ober das mer das dy meist vr- sach sey das Ier Rhay M' E Rh M' vnd gcmainer Cristenhait wider den türken helfen mugen dan es gcpurt sich Einem Romischn kaiser dy weil er sscht das sy von Ime dermassen antast werden das ec sy nit verlas vnd sey guet zw gedenkhn dy weil Her Zha). dcrselbigen Liebsten gemahel vnd khindcr auch seinj fridlichen land enhalbn des mers verlassen vnd allein vm dessbiln wie vor stet daher khomen Ier Lhay M' werden nit liederlich davon absten pis sy sehen wie E Rh M' als der selbn liebster brueder vnd gemainj Cristenhait vor Ime befridet werden vnd ist gar kein wunder das sich Ier Rhay M' zw dem furnemen pey der selbn land leuken vnd vnrerranen geistlich vnd weltlich vm gelt vnd hilf bewerben dan dy vntertanen sein Ier Rhay schuld in dem fall mit leib vnd gurr zuezusezen vnd zühelfn Daraus mugt Ier abnemen das er Lin kaiser ist vnd von seinen vnte.rthanen gehorsam vnd lieb hat Darauf ist er vns aber in dy Red gefalln vnd gesagt was hat er für gehorsam hat er mir dem Martin luter frid gemacht Darauf wir gesagt der selb frid ist pald gemacht Es beschicht oft das ein Irrtum in der gemain von gelaubens wegen erster man verhindert aber darum gemainer Cristenhait wolfart nit der luter kan da nichy verhindern dy Lhay M' habn mir Ime als einer geringen persan nichtz züthuen so tuen dy fürsten des Reichs ob geleich etlich dem luter anhengig darum wider gemainer Cristenhait wolfarr nit dan es stet Ier selbst wolfart daran Darauf fraget Er ob auch der khunig von yfpania mir sein fürsten Elbas schüfen vnd gepieten Darauf wir gesagt Ja vnd sonderlich was dy Cristenhait vnd das Römisch Reich antrift dan ob dy fürsten im Reich geleich aigne land vnd fürsten- [ 31 ]
[s. 31] arıyordu ki o sırada kendisini Budin’de buldu. Yani Majesteleri, Türklere karşı yürümüyordu.
Bunun üzerine cevap verdi. “Nasıl olur da Padişahımızın adamlarının orada olduğunu bilmez? Padişahımızın uşağı [verkaufter knecht] olan Gritti de orada bulunmuyor muydu?”
Bunun üzerine tekrar söyledik ki Majesteleri haksız bir şekilde Macaristan krallığını elinde tutan ve o sırada Budin’de bulunan düşmanı Voyvoda’dan başkasını aramıyordu. / Bay Joseph de, Budin Majesteleri’ne geri verilmezse yakında etrafta mezarları göreceklerini söylediğini inkâr etti, zira o sırada kendisi kuşatmayla ilgili bir şey bilmiyordu.
Paşa sürekli hitabımızı yarıda kestiğinden ve bitirmemize müsaade etmediğinden kendisinden lafımızı bitirmemize müsaade etmesini rica ettik. Sonra da belirttik ki paşa yalnızca kötü kimselerden ve Roma Kayzeri’yle Siz Majesteleri Kral’a husumet ve adavetle yaklaşanlardan muhalif nitelikte ve asılsız haberler alıyordu. Paşa cevaben “evet” dedi. Bunun üzerine Majesteleri Roma Kayzeri’nin deniz yoluyla İspanya’da kalkıp geldiğinin doğru olduğunu söyledik. Bunun sebebi Majesteleri Kayzer’in Siz Majesteleri Kral ve tüm Hıristiyan alemine Türklere karşı yardım etmek istemesiydi. Çünkü bir Roma Kayzeri’ne münasip olan, kendisinden yardım isteyenleri yüz üstü bırakmamaktı. Bu yüzden Majesteleri Kayzer sevgili eşini ve çocuklarını bu yüzden huzurlu ülkesinde bırakıp denizi aşmış ve sırf bu yüzden gelmiştir. Majesteleri Kayzer sevgili kardeşinin ve tüm Hıristiyan âleminin gözleri önünde huzura kavuştuğunu görene kadar da kolay kolay geri gitmeyecektir. Bu yüzden de Majesteleri Kayzer’in ülkedeki dini ve dünyevi önde gelenlerden para ve yardım istemesi şaşırtıcı değildir. Zira tebaası Majesteleri Kayzer’e gerektiği takdirde canlarını ve mallarını sunmak ve yardım etmekle yükümlüdür. Buradan çıkarmalısınız ki kendisi bir Kayzer’dir ve tebaası tarafından sadakat ve sevgiye mahzardır.
Bunun üzerine [paşa yine] hitabımızı kesti ve dedi ki: “Kim sadıktır ona? Martin Luter’le sulh yapmış mıdır?”
Bunun üzerine barışın yakında yapılacağını söyledik. Avam arasında dinde böyle sapmalar vuku bulabilir. Ancak bunlar Hıristiyan âleminin tümünün refahını baltalamaz. Luter de hiçbir şeyi engelleyemez. Majesteleri Kayzer’in onun gibi önemsiz biriyle uğraşacağı yoktur. Luter’i takip eden kimi İmparatorluk prensleri de yine Hıristiyan âlemine bir halel getiremezler zira kendi refahları da oraya bağlıdır.
Bunun üzerine İspanya Kralı’nın prenslerine de hükmünün geçip geçmediğini sordu.
Kendisine “evet” dedik ve bilhassa Hıristiyanlık ve Roma İmparatorluğu’na dair hususlarda öyle olduğunu söyledik. İmparatorluk prensleri de toprakları ve [s. 31]