I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, 19. sayfa)
I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, Latince)
21
vestro resistere per tres annos. Responderunt nuntii. Si dominus noster
castrum hoc obsideri non fecit poterit etiam vltra tres annos retinerip Sed
si fecit obsidione cingi p non solum non per tres annos sed ne per xxv dies
sibi resistere poterit ibraim. quamuis hoc obsederit non habebit etiam per
tres annos besPonderunt nuntii. credat nobis dominatio vestra quod gen
tes domini nostri castra multo fortiora que obsederunt non infra mensem
sed ne vltra medium mensem vel ad summum xxv dies cum illis tormentis
et instrumentis que dominus noster habet in manus suas redegerunt ibraim.
vnde habet artifices tam peritos et cuius sunt nationis. Responderunt Nun
tii. Sunt cermanL iiispania italia crallia qui multa viderunt et sunt expertia
et interfuerunt bellis que Maiestas cesarea gessit in Mediolano boma et ple
risque aliis italie locis vbi multa castra et loca et cum minore numero gen
tium quam Aou hominum quos dominatio vestra dominum nostrum in irin
cinio habuisse aita expugnarunta lit omnino nobis persuasum habemus quod
castrum hoc a domino nostro obsessum non diu resistet ei sicut breui audie
tur. ibraim. one causa est quod-dominus vester nunquam quiescit et transit
semper ad alia loca vbi prandet non cenat vbi cenat non dormitP be
sponderunt nuntii. bominus noster iuuenis est et iam non debet quiescerey
Si vult sibi subiugare regna et prouintias necesse esty vt non subsistat aut
quiescatp sed progrediatur et ordinet res suas ad vtilitatem augmentum ho
noris et benefitium subditorum suoruma quod vnumquemque facere decet
qui regna et dominia sua amplificare querit quod si itidem fecissent pre
decessores reges vngariea regnum non itaa vt nunc est a desolatum vide
retur. ibraim ad iiabardanecz. nicis nominum tuum non habere inimicum
nec timere. quod diuersum arguit cum semper currat et querat aliquidy
quod indicat eum habere inimicitias et aliquid formidars besPondit iia
bardanecz. non nego que dixi quod dominus meus non habeat inimicos
quos metuit sed audiui ab eodem felicem esse principem qui pacis tempore
bella cogitat nec bonum esse vt eotunc se princeps preparety quando vult
cum hoste congredi. ibraim. que causa est quod dominus tuus nullibi
habet amicos sed omnes inimicos et cum nemine bonam pacem habet
sed semper discordias querit etiam cum fratre suo imperatorea quodque
omnium prouintias et bona sibi cupiant subiugare. bespondit iiabardanecz.
credo quod nec imperator necdominus noster querunt sibi inimicos sed
amicosa cum manifestum sit vobis quos inimicos potentes et magnos in manu
sua captiuos cesar habuerit nempe pontificem et callie begem quorum
[21]efendinize üç yıl mukavemet gösteremez mi? Elçiler cevap verdi: Eğer efendimiz bu kaleyi kuşatıyor olmasaydı, üç seneden bile fazla dayanabilirdi. Ancak o kuşattığına göre, bırakın üç yılı, 25 gün bile kendisine dayanamaz. İbrahim: Kuşattı ama üç yıl geçse de alamayacak. Elçiler cevap verdi: Emini olun ki zat- ı alileri, efendimizin adamları çok daha çetin kaleleri iki haftada ya da en fazla on beş günde efendimizin topları ve mancınıklarıyla ele geçirdiler. İbrahim: Bu tecrübeli mühendisleri nereden buluyor; hangi teb’adandırlar? Elçiler cevapladı: Alman, İspanyol, İtalyan ve Fransızlardır ki çok görmüş geçirmişlerdir; ayrıca Majesteleri Kayzer’in Milan’da ve İtalya’nın başka pek çok yerinde girdiği savaşlarda bulunmuşlardır. Pek çok toprağı ve kaleyi, zat- ı alinizin efendimizin Trençin’de bulunurduğunu söylediği 40 000 neferden daha az kuvvetlerle elde etmiştir. Oldukça eminiz ki bu kale de efendimiz tarafından kuşatılmışsa çok uzun süre dayanamaz ve yakın zamanda hakikat açığa çıkacaktır. İbrahim: Neden efendiniz hiç dinlenmez de hep hareket eder; kahvaltı yaptığı yerde akşam yemez, akşam yediği yerde gece uyumaz? Elçiler cevapladı: Efendimiz genç olduğundan ötürü istirahata çok ihtiyaç duymaz. Şayet yeni diyarlar elde etmek istiyorsa yerinde durmaması ya da dinlenmemesi lazım gelir. Her daim ilerlemeli ve imkanlarını itibarının artırılması ya da tebasının faydası adına kullanmalıdır. Memalikini ve hükmünü artırmak isteyen her hükümdar bunu yapmalıdır; hele ki önceki Macar kralları, krallığın şimdiki gibi perişan olmadığı zamanlarda, böyle yaptılarsa. İbrahim Hoberdanecz’e döndü: Diyorsun ki Efendinin hiç düşmanı ya da korkmaya lüzumu yoktur, ancak sürekli koşuşturmada ve arayışta olması düşmanları olduğunu ve bir şeylerden çekindiğini gösterir. Hoberdanecz cevapladı: Efendimizin düşmanı olmadığı ve kimseden korkmadığı hakkında dediklerimi inkar etmeyeceğim. Ancak kendisinden duydum ki barış zamanı savaşa hazırlanmayan prens mutlu değildir; ayrıca bir hükümdarın düşmana saldırmak istedikten sonra hazırlanmaya başlaması da doğru değildir. İbrahim: Peki neden efendinizin hiçbir yerde dostu yoktur? Neden kimseyle sulh içinde değildir ve aralarındaki topraklarını paylaşamadıkları Kayzer olan kendi kardeşiyle bile anlaşmazlık içindedir? Hoberdanecz cevapladı: Zannımca ne Sultan ne de efendimiz birbirlerine adavet beslemezler, zira size de zahir olmuştur ki Kayzer amansız ve kuvvetli düşmanlarını, yani Fransa Kralı’nı ve Papa’yı, magluben eline geçirdiğinde dahi [21]