I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, 12. sayfa)
I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, Latince)
14
referre volebamusp si placitum aut necessarium fuisset . si itaque dominatio
vestra ad presens hanc intelligere cupit breuibus eam absoluemus. Ladislaus
bex vngarie et bohemie filium habuit Ludouicum Regem et filiam Annam
beginam que nunc est conthoralis Serenissimi begis et domini nostri vo
lens autem Ladislaus Serenissimo begi nostro locare in matrimonium filiam
suam conuocari fecit omnes prelatos barones nobiles et proceres regni vn
garie eisque congregatis proposuit se amicitiam et fedus indissolubile fa
cere velle cum serenissimo rege nostro qui pariter habebat sororem Ma
riam quam Ladislaus rex filio suo connubii vinculo iungi cupiebata ita
quod si casu quopiam begem Ludouicum sine liberis et heredibus legitie
mis decedere contingata Serenissimus et potentissimus bex noster potiretur
Hungariae regno partibusque eidem subiectis. et suo loco tamquam verus et
legitimus iiungarie bex succedereu cum autem Ludouicus ille rex infelici
bello suo a cesare iurcarum ceciderit nullis post se relictis heredibus legi
timis iohannes Scepusiensis tunc wayuoda iranssyluaniensis per quosdam
complices suos prout heri diximus se in regem proclamari feciti quo fugato
Serenissimus rex et dominus noster budam et alia castra que partim munie
rat partim parum aut nihil prouisa reliquerat communi omnium regni pro
cerum et dominorum consensu ac etiam vti rex electus et verus successor
armis occupauit. iiæc est ratio et ius quo Serenissimus rex et dominus
noster buda et regno iiungarie potitur. quoniam vero quidam Serenissimi
domini nostri regis consiliarius et cancellarius Leonardus iiarrocher per
medium dominationis vestre literas saluiconductus a potentissimo riiurcan
rum cesare alias impetrari curaueraty super quibus Serenissimus beix noster
oratores suos ad eundem cesarem causa bone amicitie et vicinie ineunde
et concludende mittereta idem Serenissimus dominus et rex noster vtprimum
litere saluiconductus ad Maiestatem suam iallate fuereg statim et antequam
regno iiungarie potiretur spetiales oratores suos ad cesarem idestinauit qui
inter viam casu inopine aegritudinis et infirmitatis impediti Sunt eorumque
legatione intermortua Serenissimus ac potentissimus rex et dominus noster
alios nuntios suos post adeptum regnum iiungarie ex suo arbitrio ac pro
bona amicitia et vicinia confirmanda ad cesarem mittere decreuit noSque
ad id spetialiter deputauit pleno et sufficienti mandato suifultosa quam qui
dem amicitiam et bonam viciniam cesar si acceptare non detrecteta ab ea et
Serenissimus dominus rex noster non abhorrebig eaque inita et conclusa
laborabit apud Serenissimum dominum nostrum et Sacratissimum Romanorum
[14] anlatmak istedik; ve eğer şimdi de zat- ı aliniz bunları öğrenmek isterse kısaca açıklayabiliriz. Macaristan ve Bohemya Kralı Vladislav’ın bir oğlu (Kral Layoş) ve bir kızı (Kraliçe Anna ki kendisi şimdi Yüce Kralımız ve efendimizin Menkuhudur) vardı. Vladislav kızını Yüce Kralımız ile evlendirmek istediğinden Macaristan’ın bütün önde gelen Baronlarını, Asillerini ve ayanını çağırıp topladı. Yüce kralımız ile dostluk ve parçalanmaz bir ittifak kurmak istediğini söyledi ki, keza kralımızın kız kardeşi Mariya’yla da oğlu Layoş Kral evlilik rabıtasıyla bağlanmak istiyordu. Eğer Kral Layoş çocuğu yahut yasal varisi olmadan fevt olursa, Yüce ve kudretlü Kralımız Macaristan Krallığına ve ona bağlı havaliye sahip olacak ve onun yerine hakiki ve meşru Macaristan Kralı olarak hilafet edecekti. Ancak, bahtsız Layoş Kral Türk İmparatoru’na karşı giriştiği savaşta arkasında hiçbir yasal varis bırakmadan düşünce, dün de anlatmış olduğumuz gibi o zaman Erdel Voyvodası olan Sepeşli Yanoş [Johannes Scepusiensis] birkaç şerikiyle beraber kendini kral ilan ettirdi. Kaçtığı zaman da Yüce Kralımız ve efendimiz, Budin ve kimisi kısmen tahkim edilmiş kimisi azıcık ya da hiç tedarik edilmemiş bir şekilde Yanoş’un bıraktığı diğer kaleleri krallığın bütün önde gelenleri ve lordlarının rızasıyla kral ve hakiki halef seçildikten sonra kılıç gücüyle fethetmiştir. Bu sebeple ve hakladır ki Yüce kralımız ve efendimiz Budin ve Macaristan Krallığı hakimidir. Yüce efendimizin Müşavir [Consiliarius] ve Nişancısı [Cancellarius] Leonard Harroch zat- ı alinizin aracılığıyla kudretlü Türk İmparatoru’ndan berat (literas salvuconductus) almaya çalıştı ki, bunlar sayesinde Yüce Kralımız elçilerini İmparator’a dostluk ve konşuluk bağlamak ve başlatmak üzere gönderebilecekti. Aman beratları Majestelerine verilir verilmez, Yüce Efendimiz ve Kralımız Macaristan’a hakim olmadan önce, hususi elçilerini derhal İmparator’a yolladı. Ancak bu elçiler amansız bir hastalık ve zafiyetten ötürü yolda kaldılar ve yarıda kalan bu diplomatik görevi Yüce ve kudretlü kralımız ve efendimiz Macaristan kralı olduktan sonra dostluk ve komşuluk tesis etmek üzere İmparator’a başka elçilerini göndererek tamamlamaya karar verdi. Bizi bu göreve hususi olarak atadı ve gerekli yetkilerle donattı. Eğer İmparator dostluk ve komşuluk kurmaz istemezse de Yüce efendimiz kralımız gücenmeyecek [non abhorrebit] ve tesis ederse de Yüce efendimiz Kutsal Roma [14]