Monpellier Piskoposu'nun Venedik'ten Fransa'da General[connetable de France] Montmerency'ye Macaristan taht kavgasına dair yolladığı mektup.
Fransızca.
SOUS FRANÇOIS I".
Ung des serviteurs du s1' arcevesque de Transilvania qui passa par
icy en ce moys de may, allant en France ambr vers S. M. pour ledit
roy de Hongrie x m'a confirmé pour tout certain la mort dudit s'1, et
comme si la fatallité du royaulme de Hongrie ne fust assez déplorée, a
m'a conté que avant son trespas desjà les deux vayvodaz de Transil-
vania, c'est Stephano Maylac et Ymbric Balassa, s'estoyent rebellez
contre ledit roy, lequel avoit prins sur eulx deux places d'importance,
et sur le temps de son trespaz les tenoit assiégez tous deux dedans
ung chasteau fort appelé Foucaras, lequel siège, après sondit trespaz 1
n'a laissé de continuer le thresorier dudit royaulme, nommé frère
Gcorge, hermite lequel estoyt ordonné et prest à se partyr ponr
aller porter au G. S. la pension des années passées, qui se montoyt
en somme troys cens mil ducatz et entretient ledit siège avec luy Va-
lentin Thurec, cappitaine général de toute la Hongrye; et d'aultre
paît Peter Périgny, l'ungdes plus grandz seigneurs dudit royaume,
avecques l'évesque de Agria, voysin dudit gentilhomme, qui se tient
en Cassovia, tenoyent pour le roy Ferdinando. La reyne estant relevée
de couche d'ung filz que Dieu leur avoit donné, s'est saisye du trésor,
lequel, après avoir esté grandement dyminué à cause de ladite pen-
sion tirée pour ledit G. S. n'est pas beaucoup riche en argent content,
mais en quelques joyaulx et bagues. Le roy Ferdinando, vivant ledit
roy deffunct, a chairché par tous moyens plusieurs foys de avoir l'in-
vestiture dudit royaulme par le G. S. il est vraysemblable que à pré-
sent il est pour plus insister et pourchasser de l'obtenyr que jamais,
et n'est besoing vous dire combien cella les rend difficilles et haul-
tains.
Venise, 1"' septembre 1540.
(I. François Dönemi)
Erdel Başbiskoposu'nun hizmetkarlarından biri buradan [Venedik] Fransa Kralı'na Macaristan Kralı'ndan elçilik üzere geçerken öğrenip teyit ettim ki Kral [Yanoş] gerçekten de vefat etmiştir. Ve sanki Macaristan Krallığı'nın kaderi yeterince kötü değilmiş gibi daha kralın ölümünden önce dahi iki Erdel Voyvodası'nın (yani Istvan Mailac ve Imre Balassa'nın) önemli arazilerin kendilerinden alınmasından ötürü Kral Yanoş'a karşı isyan halinde olduklarını, ve ikisinin Kral'ın ölümü sırasında çetin bir kale olan Fogaras'ta kuşatma altında olduklarını ve kralın ölümüyle beraber kuşatmayı Krallık Hazinedarı Rahip György [Martinuzzi]'nin devam ettirdiğini öğrendim. Rahip görevlendirildiği üzere Padişah'a geçen yılların 300 000 dukaya varan haracını taşımak üzere yola çıkmaya hazırmış. Kuşatmayı Rahip'le beraber Macaristan serdar- ı ekremi olan Balint Török idare etmektedir.
Öte tarafta Macaristan Krallığı'nın en büyük lordlarından biri olan Peter Perennyi, şu anda Kösice'de bulunan komşusu Eğri Piskoposu ile beraber Ferdinand'ın tarafını tutmaktadırlar.
Kraliçe [dul İzabella, müteveffa Yanoş'un zevcesi] ise Tanrı'nın onlara vermiş olduğu erkek evladın rahatlığıyla, şu anda haracın ödeniyor olmasından dolayı oldukça azalmış olan hazineye el koydu. Yani çok fazla gümüşü olmamakta ancak mücevherleri ve yüzükleri bulunmaktadır.
Kral Ferdinand, Yanoş Kral hayattayken elinden geleni ardına koymayıp Padişah'tan Krallığın kendisine geçmesi için izin almaya çalıştı. Öyle gözüküyor ki el- an her zamankinden daha fazla bunun için ısrarla çabalayacak ve bunun da işleri zorlaştıracağını söylememe gerek yoktur.