Kaynak Türü
Elçi Raporu
Cilt No /Belge No
7/3
Kayıt Tarihi
Haber Tarihi
Kayıtta Adı Geçen Yer İsimleri
Kayıt İçeriği

Habsburg elçisi Cornelius Duplicius Schepper'in 1534 tarihli nihai raporu / sefaretname (23. sayfa).

Doğrudan İlgili Diğer Kayıtlar
Özel Not

Latince

Kaydın Metni

51
Quorum sexaginta milia hic sumeret. Alia autem triginta sex milia in Necroponto
sit accepturus.
Quesiuit postea ab eo Cornelius. Quid noni esset de Sophy Persarum. sophy.
Respondit Ipsum esse in Corasen regione occupatum contra Tartaros. Habere
exercitum paruum quidem sed bonum. Quinquaginta milia lectissimorum
equitum ait quibus meliores pro eo numero non possunt inueniri. Ex quibus
sunt triginta milia Cataphrattorum tam hominum quam equorum. Ilem quattuor
milia Harchabusariorum optimorum ex lanidtzaris. Et trecentas bombardas
campestres. Has esse vires ipsius Sophy. Verum esse aliquot castella
in limitibus defecisse, ad Imbrahimum Bassam. Indeque bona noua haberi.
Ita discessum est.
Sub hoc tempus intellexil Cornelius causam cur tardasset Griti tamdiu,
et quare authoritas eius in tantum esset diminuta. Et est.
Principio. Griti vocauit Barbarossam ex Aphrica. Venienti dedit mutuo
sex milia ducatorum in auro. Misit eum ad Imbrahimum Bassam. In causa
fuit quod tam magnis honoribus fuit affectus. Rediens Barbarossa immemor
beneficii: noluit reddere pecuniam Grito, allegans quod ipse in causa esset
quod aufugisset Sclauus quidam Flamingus, quem vnice diligebat Barbarossa.
Accessit clades Mauri pyratae Alexandrini accepta, per Hieronymum Canalettum
prefectum triremium Venetarum. Quae res valde exacerbauit Barbarossam
contra Venetos et contra ipsum Gritum.
Accessit aliud incommodum Grito. Solebat enim omnia vectigalia Greciae
in manibus habere. Ea: locatione mutantur de triennio in triennium. Mahamuth
Celeby qui est Tephterdar hoc est Thesaurarius , conquestus est Caesari
Thurcarum omnia per Gritum occupari. Qui Gritus non solueret huiusmodi
datia in pecuniis sed tantummodo in lapidibus preciosis pannis serieeis, et aliis
huiusmodi mercibus. Quibus nunc non esset opus quia pecuniis opus esset: ad
bella. Ipsum preterea adhuc debere ducenta milia ducatorum. Hi s et similibus
querelis quum presertim Bassç duo adiuuarent, effectum est vt ipsius
Griti authoritas viluerit. Adeo vt solum ipsi sint relieta datia Constantinopolitana,
et remissi sint ad eum multi panni sericei. Et tandem sub egressum Cornelii,
coactus est soluere octuaginta milia ducatorum. Ad quç tam cito inuenienda
opus ipsi fuit aurum et argenteam omnem supellectilem oppignorare
ludeis. Alias male cum eo actum fuisset. Ipse autem Gritus de omnibus reddidit
Imbrahimum Bassam certiorem. A quo responsum diu exspectauit. Quod
responsum allatum est presente ibidem Cornelio. Eoque est effectum vt de du

Kayıt Özeti

[ s. 51 ] Bunun atmış binini burada yüklendi. Geriye kalan otuz altı binini ise Eğriboz’da teslim alacak.”
Ardından Cornelius kendisine sordu: “İran Şahı’ndan ne haber var?” Alvise cevap olarak şahın Horasan bölgesinde Tatarlarla meşgul olduğunu söyledi. Küçük ancak kuvvetli bir ordusu vardı. Elli bin seçkin atlısı vardır ki sayılarına kıyasla daha iyilerini bulmak mümkün değildi. Aralarından otuz bini hem savaşçısı hem de atı iyi zırhlanmış katafraktlardı [Cataphrattorum]. Keza dört bin arkebüzcüsü vardı ki yeniçerilerden daha iyiydiler. Ayrıca da üç yüz sahra topu vardı [bombardas campestres]. Şah’ın kuvvetleri bunlardı. Serhatteki birkaç kaleyi İbrahim Paşa’ya terk ettiği doğruydu. Kendilerine gelen haberler bunlardır. Böylece ayrıldı.
Bu sıralarda Cornelius neden Gritti’nin bu kadar geç kaldığını ve nüfuzunun bu kadar daraldığını anladı. Şöyleydi: Gritti Barbaros’u Afrika’dan çağırmıştı. Geldiği zaman da kendisine altı bin altın duka vermiş ve ardından İbrahim Paşa’ya yollamıştı. Büyük iltifata nail olmuştu. Barbaros geri döndüğünde yapılan yardıma minnet etmedi: Çok sevdiği Flandralı bir kölesinin kaçmış olduğunu iddia ederek parayı Gritti’ye geri vermeyi reddetti. Venedik kadırgalarının komutanı Hieronymus Canaletto’nun Mağripli Alexandrinus’a yaşattığı felaket de Barbaros’u Venediklilere ve Gritti’ye karşı doldurmuştu.
Gritti’nin başka rahatsızlıkları da vardı: Önceden Rumeli’nin bütün iltizamına [vectigalia Greciæ] kendi sahipti. Üç yılda bir mukataası yenilenirdi [locatione mutantur]. Defterdar (yani hazinedar) olan Mahmut Çelebi her şeyin Gritti’ye tahsis edilmesinden gidip padişaha şikayetçi olmuştur. Çünkü Gritti ödemesini para ile değil, değerli taşlar, baharat, ipek ve sair kıymetli emtia ile yapıyordu: Ancak şu anda bunlara ihtiyaç yoktu; çünkü nakit para gerekmekteydi- [doğu cephesinde] hali hazırda savaş devam etmekteydi. Gritti’nin şimdiye kadarki borcu iki yüz bin dukaydı. İki paşanın bu ve benzeri şikayetlerle yardımı sonucunda Gritti’nin nüfuzu öyle kırıldı ki elinde sadece İstanbul’daki iltizamları kaldı ve pek çok ipek balyası kendisine geri yollandı. Nihayetinde de Cornelius şehirden ayrılırken Gritti seksen bin duka ödemeye zorlanmıştı. Bu kadar parayı çabucak ödeyebilmek için bütün altın ve gümüş takımlarını [supellectilem] Yahudilere rehin bırakmak zorunda kalmıştı. Kendisine başka kötülükler de yapılmıştı. Gritti olan biten her şeyden İbrahim Paşa’yı haberdar etti ve uzun süre kendisinden haber bekledi. Cornelius hala oradayken paşanın Gritti’ye cevabı ulaştı. Şöyle ki, [ s. 51 ]

Kaynak Bilgisi
Antal Gevay., Urkunden und Actenstucke zur Geschichte der Verhaltnisse zwischen Oesterreich, Ungern und der Pforte im XVI. und XVII. Jahrhunderte, Wien, (1840 [1838]-42).