Kaynak Türü
Elçi Raporu
Cilt No /Belge No
7/3
Kayıt Tarihi
Haber Tarihi
Kayıtta Adı Geçen Yer İsimleri
Kayıt İçeriği

Habsburg elçisi Cornelius Duplicius Schepper'in 1534 tarihli nihai raporu / sefaretname (22. sayfa).

Doğrudan İlgili Diğer Kayıtlar
Özel Not

Latince

Kaydın Metni

50
qualium? hoc est quam fortium hominum inqnit? Et vtinam iiiquit aliquid
solidum fîeret contra istos. Ego et corpus et fortunas omnes primus exponerem.
Et sum inquit istarum rerum peritissimus , omniaque hçc melius scio
ipsismet Thurcis. Et sic facile possem consilium in hac re dare.
Respondit Cornelius. Se sperare ipsum aliquando huius tam insignis
facti authorem fore , et largiter cum rege Ferdinando desuper locuturum.
Veneti. Rcspondit Ita fore. Et de Venetis incipiens sermonem. Dixit ipsos
contra classem presentem Barbarossae nihil ausuros. Caesarem Thurcarum
ipsis Venetis mandasse tria ad quae nihildum respondissent. Primum. Vt intra
classem suam semper reciperent quinqué trirèmes Turcicas exploratorias
eorum quae agerent. Secundum. Vt se declararent vtrius partis vellent esse:
vel suae partis hoc est Thurcarum, vel Caroli Caesaris. Tertium. Vt declarando
se velie esse suç partis, in hoc casu non reciperent in portubus suis ñaues
Caroli Caesaris. Verum esse hue venisse Secretarium ipsorum Venetorum
Danielem de Lodouici. A quo cum ego Aloisius quererem cur ad prefata non
haberet responsum. Respondisse. Sibi de talibus nihil commissum esse à dominio
Venetorum. Quo factum est vt parum abfuerit quin ego inquit capitulationem
quam habent cum Caesare Thurcarum quae in manibus meis fuit:
frangerem in partes. Tandem tamen ipsam reddidi. Et sic Veneti sunt in
magna perplexitate. Et facile posset Carolus Caesar ipsos inducere ad bellum
contra Thurcas.
Respondit Cornelius. Se audiuisse quod Carolus Caesar desuper cum
illis tractasset, Ipsos tamen nullo modo se voluisse contra Thurcas declarare
quantumuis diligenter insteterit.
Respondit Aloisius Griti. Verum id esse, sed alia nunc esse tempora.
Et Vénetos semper timere ne incepto bello destituerentur. Si autem securi
essent quod Carolus Cçsar cum ipsis vellet bellum ad fìnem deducere, omnino
se credere ipsos condescensuros. Et sic iuncta classe inquit quamcumque
partem velletis possetis inuadere. Immo caput ipsum facillime caperetis.
Barbarossa. Quod ad Barbarossam attinet. Ego inquit Aloisius ipsum huc vocaui
et author fui quod hic honoribus affectus est. Tamen malam gratiam abinde
reportaui. Ideoque bene vellem quod ipsi male succederet. Se omnem operam
dedisse ne cum tanta classe exiret: sed frustra. Nescire se quomodo acciderit
quod multa quae cum Bassa concluserat: secus postea sint transacta.
Ipsum Barbarossam portare quingenta milia ducatorum in pecunia
parata. Item nonaginta sex milia quintalium siue centenariorum panis biscocti.

Kayıt Özeti

[ s. 50 ] neye ihtiyacı var ki? Yani kuvvetli adamlardan başka neye? “Ve keşke”, diye devam etti, “şunlara [Türklere] karşı böyle kavi bir harekette bulunsa! Ben gerek bedenimi gerekse servetimi herkesten önce ortaya koyarım. Ayrıca, onların meselelerine herkesten çok vakıfım ve Türkler hakkında kendilerinden çok şey bilirim. Böylece rahatlıkla onlarla ilgili meselelerde tavsiyede bulunabilirim.”
Cornelius cevapladı: İleride Alvise’nin verdiği sözü tutacağını umuyordu ve bu konu ile ilgili Ferdinand Kral ile görüşecekti.
Alvise cevap verdi: “Öyle olacak.” Ardından Venedik’ten bahsetmeye başladı. Venedikliler Barbaros’un donanmasına karşı harekete cüret etmeyecekler. Padişah Venediklilere üç emir yollamış, hiç birine cevap vermemişlerdi. Birincisi, donanmaları arasına her daim 5 Türk keşif kadırgası [triremes] alsınlar. İkincisi, hangi tarafta durmak istediklerini söylesinler: Türklerin mi yoksa Kayzer Karl’ın mı. Üçüncüsü, şayet Türklerin tarafında olduklarını iddia ederlerse limanlarına Kayzer Karl’ın gemilerini sokmasınlar. Venedik’ten Daniele de Lodouici adlı bir temsilcinin [secretarium] buraya geldiği doğrudur. Kendisine neden mezkur sorulara cevap verilmediğini şahsen sordum. O da şöyle cevapladı: Venedik’teki efendileri tarafından kendisine bu hususlara cevap vermek için bir yetki verilmemişti. Bunun sonucunda da elimde bulunan Venediklilerin padişahla yapmış olduğu ahdnameyi yırtmaya niyetlendim. Ancak yine de kendisine geri verdim. Bundan dolayı Venedikliler karışıklık içindedirler. Kayzer Karl kendilerini Türklere karşı savaşmaya kolaylıkla ikna edebilir.
Cornelius cevapladı: Kayzer Karl’ın Venediklilerle bu konuda müzakere ettiğini duymuştu. Ancak her ne kadar ısrar ettiyse de Venedikliler Türklere karşı hiçbir surette düşmanlık ilan etmek istememektedirler.
Alvise Gritti cevapladı: “Bu doğru olabilir, ancak şimdi devir değişti ve Venedikler savaş bir kez başladıktan sonra yalnız kalmaktan çekiniyorlar. Lakin şayet Kayzer Karl’ın kendileriyle birlikte sonuna kadar savaşmak istediğinden emin olsalar, kesinlikle onlar da katılacak diye düşünüyorum. Böylece Venedik donanmasıyla birleşince istediği yeri işgal edebilirsiniz. Hatta başkenti bile rahatlıkla ele geçirebilirsiniz.
Barbaros’a gelince: Ben şahsen kendisini çağırtıp şereflendirilmesini sağlamıştım. Ancak iyi bir karşılık alamadım. Bu yüzden akıbeti hayırlı olsun istemem. Donanmayla açılmasın diye elimden geleni yaptım ancak nafile. Paşayla onca konuştuğum şeyden sonra ne vuku buldu bilmiyorum: arkamdan aksi doğrultura görüşmeler yapılmış olmalı.
Barbaros kendisi için hazırlanmış olan beş yüz bin dukayı da yanında götürmektedir. Ayrıca doksan altı bin kental, ya da yüzlük, peksimet de [panis biscocti] cabası. [ s. 50 ]

Kaynak Bilgisi
Antal Gevay., Urkunden und Actenstucke zur Geschichte der Verhaltnisse zwischen Oesterreich, Ungern und der Pforte im XVI. und XVII. Jahrhunderte, Wien, (1840 [1838]-42).