Kaynak Türü
Elçi Raporu
Cilt No /Belge No
7/3
Kayıt Tarihi
Haber Tarihi
Kayıtta Adı Geçen Yer İsimleri
Kayıt İçeriği

Habsburg elçisi Cornelius Duplicius Schepper'in 1534 tarihli nihai raporu / sefaretname (15. sayfa).

Doğrudan İlgili Diğer Kayıtlar
Özel Not

Latince

Kaydın Metni

43
faceré pacem cum Magnitudine sua ad vitam vtriusque : casu tamen quo summus
pontifex Christianorum hanc pacem ratificare et confirmare velit: et
non aliter.
Accedente prçterea et hac conditione Quod de triennio in triennium erit
vtrique parti liberum ab hac pace recedere computando triennium à die ratifìcationis
sic tamen quod per próximos tres annos ea manebit rata: cum conditione
consensus vt supra. Post quos tres annos poterit fieri abrenunciatio
pacis sic tamen quod à die abrenunciationis ad noticiam vtriusque partis deuolutae
vsque ad finem anni nihil hostile intentetur, interimque terra et mari
nihil inimicum fiat. Hanc etiam pacem pro Rhomano Imperio, omnibus regibus:
principibus et potentatibus Christianis qui intra annum literas suas sunt
daturi : fore. Istam esse mentem et voluntatem Caroli Caesaris et non aliam.
Respondit Caesar Thurcarum nihil ad conditiones dictas faciens sed
hoc tantummodo. Si Carolus vult mecum pacem: sciat quod Rex Franciae
est frater meus. Ideo ipse Carolus restituât regi Franciae omnes illas terras
quas ab ipso occupauit: et omnes pecunias quas ab ipso habuit. Tunc tractabimus
de pace cum eo: et prius: non. Quia ipse magnam violentiam fecit regi
Franciae.
Et hoc dicto Conuersus est Caesar Thurcarum ad Bassas et cum illis
quaedam locutus est quae Cornelius non intellexit. Interim lonusbeg interpretabatur
Cornelio supradicta. Ad quae ipse Cornelius respondit in hunc modum.
Serenissime Caesar. Quod Magnitudo vestra ait de terris restituendis
quas Carolus Caesar habere dicitur de rege Franciae. Ego nullas terras cognosco
quas Carolus Caesar occupât de rege Franciae : sed bene cognosco aliquas terras
quas rex Franciae occupât de Carolo Caesare. Quae terrae sunt de iure ipsius
Caroli Caesaris : scilicet ducatus Burgundiae.
Tune Caesar Thurcarum interrupto sermone Cornelii. Nonne Carolus
inquit habuit regem Franciae in carcere ? et non dimisit eum nisi habitis filiis
ipsius et magna summa pecuniae? Et iterum deflexit se ad Bassas.
Respondit Cornelius. Verum esse quod rex Franciae fuit captiuus Caesaris
Caroli sed non ita quod ipsum habuit in carcere sed fraterne et honorifice
eum tenuit et tractauit. Et ita faciat deus animç Caroli Caesaris : sicut ipse
cum rege Franciae fecit.
Quod autem ad filios régis Franciae attinet Ipsum regem Franciae promisisse
Carolo Caesari quod ipsi restitueret ducatum Burgundiae. Quem iniuste
per multos annos : reges Franciae et ipse possederat. Ad cuius restitutionis

Kayıt Özeti

[ s. 43 ] Zat- ı Şahaneleri ile kayd- ı hayat şartıyla sulh yapmaktan tatmin olurdu. Ancak Papa’nın o sulhu teyit ve tasdik etmesi bir olmazsa olmazdı.
Şu şart da söz konusuydu ki üç yılda bir iki taraf da sulhtan vazgeçmekte özgür olacaktı ve bu üç yıl, sulhun tasdik gününden itibaren başlayacaktı. Böylece müteakip üç yıl yukarıdaki uzlaşma kaidesince kalacaktı. Bu üç yıl bittikten sonra ise sulh feshedilebilir. Böylece feshin iki tarafa da bildirildiği günden itibaren senenin sonuna kadar iki taraf da adavete meyletmesin; ne karadan ne de denizden düşmanca bir harekete kalkışmasın. Bu sulh Roma İmparatorluğu ve cümle Hıristiyan krallar, prensler ve yetkililer (ki bir sene içerisinde kendilerine mektup yollanmış olacaktır) için geçerli olsun. İşte Kayzer Karl’ın niyeti ve arzusu bundan başka bir şey değildir.
Padişah zikredilen koşullara hiçbir cevap vermedi; sadece şunu dedi: “Şayet Karlo benimle sulh isterse bilsin ki Françe Padişahı benim karındaşımdır. Andan naşi Karlo, Françe Padişahı’na gasp ettiği cümle memleketini ve keza külli altınını istirdat itsin. Ancak bundan sonra sulh müzakere ideriz, daha evvel değil! Zira Françe Padişahı’na ziyade teaddi eylemiştir!”
Padişah bunları dedikten sonra paşalara döndü ve kendileriyle bir müddet Cornelius’un anlamadığı bir şeyler konuştu. Bu sırada Yunus Beğ Cornelius’a yukarıda zikredilenleri tercüme etti. Cornelius da bunlara şöyle cevap verdi:
“Padişah Hazretleri! Zat- ı Şahaneleriniz diyorsunuz ki Kayzer Karl’ın Fransa Kralı’ndan aldığı söylenen toprakları geri versin. Şahsen ben Kayzer Karl’ın Fransa Kralı’ndan işgal edip aldığı hiçbir yer bilmiyorum. Bilakis Fransa Kralı’nın Kayzer Karl’dan aldığı bazı memaliki ise çok iyi biliyorum. Bu topraklar yasal olarak Kayzer Karl’ın hakkıdır: Mesela Burgonya Dukalığı böyledir.”
Ardından padişah Cornelius’un konuşmasına müdahale etti: “Karlo Françe Padişahı’nı mahpus tutmamış mıdır? Evlatlarını ve ziyade altınını alıkoyduktan sonra ancak Françe Padişahı’nı azad etmemiş midir?” Padişah tekrar paşalara doğru döndü.
Cornelius mukabele etti: “Kayzer Karl’ın Fransa Kralı’nı esir tutmuş olduğu doğrudur. Ancak kendisini bir mahkum gibi değil, bir kardeşçe ağırlamış ve şerefine yakışır şekilde muamele etmiştir. Tanrı Kayzer Karl’a böyle bir kalp bahşetmiş, o da Fransa Kralı’na öyle davranmıştır.
Fransa Kralı’nın evlatlarına gelince; Fransa Kralı Kayzer Karl’a Burgonya Dukalığı’nı geri vereceğini söz vermişti. Zira burayı yıllardır Fransa Kralı ve mevcut kral [I. François] haksız yere ellerinde tutmaktaydı. Bunların istirdadına [ s. 43 ]

Kaynak Bilgisi
Antal Gevay., Urkunden und Actenstucke zur Geschichte der Verhaltnisse zwischen Oesterreich, Ungern und der Pforte im XVI. und XVII. Jahrhunderte, Wien, (1840 [1838]-42).