Habsburg elçileri Hieronymus de Zara ve Cornelius Duplicius Schepper'in 1533 tarihli nihai raporu / sefaretname. (24. sayfa)
Latince
26
gno Caesari. Bene inquit quod eum plus diligit rationem habet, Sed domino
meo eum despectum faceré non debebat. Dominus meus habet multos Sanzachos
qui sunt longe poieniiores Ferdinando, et plus habent terrarum, opum,
et subditorum quam ipse. Et conuersus ad Hieronymum. Affinis inquit Nicolitz
fratris tui et tuus, qui est Sanzachus iu Carachemith habet plus terrarum
hominum et opum sub se quam Ferdinandus. Ipse potest aducere quinquagînla
milia equitum qui omnes ipsi obediunt. Habet suos Spahy id est nobiles
et sernos alios longe plures quam Rex Ferdinandus. Sunt et alij inquit
multi Sanzachi et alij serui domini mei longe potentiores Ferdinando. Debebat
ergo inquit Karolum Cçsarem pudere taliter scribere. Credit nos nihil intelligere?
Certe literae istae nihil habent in se nisi deceptiones.
Sed nos aliud possumus inquit, possumus enim mittere exercitus nostros
in Apuliam, et in Hispaniam, et ipsum Karolum Caesarem in paucis diebus
totaliter destruere. Ita quod nihil retinebit.
Rex autem Franciae inquit longe maiore modestia usus est , et vere Regali:
eo quod in literis suis nouiter scriptis dum essent in Hungaria, ad dominum
suum magnum Caesarem : sub illis subscripserat solum. Franciscus Rex
Franciç. Vnde magnus Caesar ut illi honorem faceret ne nobilitate et generositate
ab eo uinceretur, nomen suum non posuit in literis suis sed simpliciter
ad eum scripsit tanquam ad intimum fratrem. Preterea iussimus Barbarossae
ut non solum non molestet subditos régis Franciae sed ipsi Regi Franciae tam
sit obediens quam est magno Caesari omniaque quae ipsi iusserit exequátur.
Et iterum conuersus ad id quod aliquoties dixerat scilicet quod Carolus
Cçsar promisisset se inducturum Pontifîcem ad celebrandum concilium, quod
tamen non potuerit perfîcere. Ego inquit bene compellerem eos ad faciendum
concilium. Et si uellem, nunc possem id faceré. Et non excusarent se Christiani,
modo allegando quod unus habeat podagram, alius dolorem capitis et
alia propter quae non possent venire.
Et ipse Karolus inquit Imbrahimus, si nobiscum habuerit pacem, bene
erit Imperator, et bene faciemus quod Rex Franciae: Angliae , Papa, et alij
omnes, ipsum recognoscent pro Imperatore, de quo uos inquit bene poteritis
esse securi.
Nos habemus hic literas et promissa primorum inter Christianos, etiam
multorum qui sunt apud Caesarem Karolum, qui promiserunt magno Caesari
Castra et oppida sua et Commeatus et necessaria si quando exercitum mittere
uellet. Illi omnes facturi sunt ea quae nos illis iubebimus.
[ s. 26 ] addetmiştir. Kardeşini daha çok sevdiği doğrudur; ancak bundan ötürü hünkarıma bu küçümsemeyi yakıştırmamalıydı. Hünkârımın pek çok sancakbeyi vardır ki Ferdinand’dan kat kat daha kudretli, daha çok toprağa sahip, daha müreffeh ve daha büyük birer tebaaya sahiptirler.” Ardından Hieronymus’a döndü: “Kardeşin Nicolitz ve senin konşun olan Karakerman Sancakbeyi [Süleyman Beğ] idaresinde Ferdinand’dan daha geniş topraklar, daha kalabalık bir nüfus ve daha büyük bir zenginlik var. Elli bin süvariye komuta eder ve hepsi kendisine itaat eder. Sipahilerinin ve sair hizmetkârlarının sayısı Ferdinand’ınkilerden daha fazladır. Hünkarımın daha başka pek çok sancakbeyi ve hizmetkarı vardır ki hepsi Ferdinand’dan daha güçlüdür. Bu yüzden Kayzer Karl öyle yazmaktan sakınmalıydı. Hiçbir şey bilmediğimizi mi düşünür? Şüphesiz ki bu mektuplar yalandan başka bir şey ihtiva etmiyorlar.
Fakat Puglia’ya başka bir ordumuzu yollayabiliriz, ya da İspanya’ya; Kayzer Karl’ı da birkaç günde mahvedebiliriz. Buna hiçbir şey engel olamaz.
Fransa Kralı çok daha mütevazıdır: Biz Macaristan’dayken yüce hünkarım padişaha göndermiş olduğu en son mektuplarında sadece ‘Fransa Kralı François’ ibaresini kullanmaktadır. Bundan naşi yüce padişah kendisini taltif etmek ve asaletle cömertlikte kendisinden geri kalmamak adına mektuplarına adını yazmayıp samimiyetle kardeşine hitap eder gibi yazmıştır. Ardından Barbaros’a Fransa Kralı tebaasını taciz etmesini yasaklamakla kalmayıp, ayrıca Fransa kralına da yüce padişaha itaat eder gibi dilediği her şeyde uymasını söyledik. ”
Ardından paşa tekrar daha önce birkaç kez değindiği bir konuya döndü: “Kayzer Karl Papa’yı bir konsil toplamaya sevk edeceği sözünü verdi; ancak edemedi. Ben pekala onları konsil toplamaya zorlayabilirim. Hatta istersem şimdi bile bunu yapabilirim. Hıristiyanlar da biri ayağında gut [podagra], diğeri baş ağrısı, öbürü de bilmem ne bahane ederek gelmekten kaytaramazlar.
Karl şayet bizimle sulh ederse, pekâlâ İmparator olabilir ve Fransa Kralı, İngiltere Kralı, Papa ve diğer herkesin onu İmparator olarak görmesini sağlarız; bundan yana şüpheniz olmasın.
Önde gelen Hıristiyanlardan mektuplar ve vaatler almışızdır; hatta Kayzer Karl’ın yanında bulunanlardan da. Bunlar ordusunu yollayacağı zaman yüce padişaha kalelerini, şehirlerini sunup erzak ve sair mukteziyatı sağlamak istemektedirler. Kendilerine emredeceğimiz her şeyi yapacaklardır. [ s. 26 ]