Habsburg elçileri Hieronymus de Zara ve Cornelius Duplicius Schepper'in 1533 tarihli nihai raporu / sefaretname. (10. sayfa)
Latince
Karoli Caesaris fratiis sui, quantum attinet ad id an uellet in foedere isto et
pace unus esse, modo quo supra aut non, petiuisse intelligere.
Ad quam legationem à Ferdinando rege factam ad Karolum Caesarem ,
ipse Caesar Karolus responderit sequentia, ad quae signifìcanda ipsi magno
cçsari et Imbrahimo bassç, misisset prefatus Serenissimus Rex Ferdinandus
suo nomine Cornelium, cum instructione equalitter pertinente ad Hieronymum
alterum oraiorem suum. Quibus duobus Hieronymo et Cornelio mandauit
Ferdinandus Rex ut suae Maiestatis Regiae nomine sequentia exponerent,
Imprimis quod Carolus Caesar rescripsisset ad fratrem suum Ferdinandum
Regem se intellexisse ea quae alter ipsorum oratorum scilicet Hieronymus
de Zara ipsi Ferdinando Regi dici et nunciari fecisset per íllium suum
Vespasianum. Placeré sibi et gratum esse intelligere, magnum Caesarem pacem
fecisse cum Ferdinando fratre suo , preterea oratorem fratris sui Hieronymum
ita bene tractasse, vlterius contentum esse Caesarem Thurcarum: se
Karolum Caesarem acceptare pro fratre et cum eo pacem faceré pro termino
ut supra.
Tamen ut omnia melius intelligerentur, Karolum Caesarem scripsisse, se
contentum esse in pace comprehendi quae cum fratre suo facta esset, cum
conditionibus sequentibus.
Imprimis tamen bene uolebat significare ipsi magno Caesari se Karolum
Caesarem , nunquam dedisse causam Caesari Thurcarum contra ipsum bella
mouendi, Quo tamen non obstante ipse Thurca sibi bellum intulisset primus.
Quod nihilominus non lam ipsi Thurcarum Caesari quam persuasionibus
quorumdam, vtrique Caesari male uolentium , imputaret et asscriberet, non
obstante tamen hoc contentum esse Karolum Caesarem in hac pace quae cum
fratre suo facta esset comprehendi Quia non esset opus nouam fieri sed suíficeret
quç cum fratre suo facta esset.
Et ad illam melius faciendam , Quia scripsîsset Hieronymus de Zara orator
Ferdinandi fratris sui, multum importare ad recuperationem totius regni
Hungariae, restitutionem oppidi Coronis, Et quia pro ea restitutione facienda
multum laborasset Ferdinandus Rex apud fratrem suum, Tametsi omnes Christiani
Principes et potentatus consyd erata qualitate et importantia prefati oppidi,
preseruationem illius oppidi faciendam existiment suadeant et consulant,
ipsumque oppidum muniendum, fortificandum et omni modo retinendum
dicant, Quodque ipse Karolus ut caput Christianitatis non possit contra
aliorum omnium uoluntatem, ea liberalitate vti qua alias uteretur, nisi inter
Yukarıda geçen şartlar altında ağabeyi Kayzer Karl’ın gönlü razı geliyor mu diye sorup öğrenmek istemişti.
Ferdinand Kral’ın Kayzer Karl’a gönderdiği elçiye Kayzer şöyle cevap verdi: Haşmetli Kral Ferdinand, Yüce Padişaha ve İbrahim Paşa’ya Kayzer adına Cornelius’u aynı zamanda diğer elçisi olan Hieronymus için cari olan talimatlarla yollasın. Ferdinand Kral Hieronymus ve Cornelius’a Majesteleri Kral adına şunları arz etmeliydiler:
Öncelikle, Kayzer Karl kardeşi Ferdinand Kral’a yazıp ilettiklerini işittiğini ve Hieronymus de Zara’nın oğlu Vespasianus vasıtasıyla Kral Ferdinand’la görüştüğünü idrak etmişti. Yüce Padişahın kardeşi Ferdinand’la sulh etmesi hoşuna gitmişti. Ayrıca, kardeşinin elçisi Hieronymus layıkıyla müzakere etmiş ve Padişah da pek tatmin olmuştu: Kayzer Karl’ı kardeşi olarak kabul ediyor ve yukarıdaki şartlar altında sulh bağlıyordu.
Yine de her şeyin netliğe kavuşması adına, Kayzer yazıyordu, kardeşi [Ferdinand] ile [padişah arasında] şu koşullar altında yapılan sulhtan hoşnuttu: 1. Her ne kadar Kayzer asla Sultan'a savaşmak için sebebiyet vermiş olmasa da, ilk Türkler savaş açmışlardır. Ancak, madem ki kardeşi Ferdinand ile barış yapılmıştır, ayriyetten kendisiyle de sulh imzalanmasına gerek yoktur. 2. Bunu daha iyi gerçekleştirebilmek adına, zira kardeşi Ferdinand’ın elçisi Hieronymus de Zara öyle yazmıştı, tüm Macar Krallığı’nın devredilmesi için Koron’un istirdadı büyük önem taşımaktaydı. Ayrıca, her ne kadar Ferdinand Kral bu istirdadın gerçekleşmesi için kardeşi nezdinde çok uğraşmış olsa da, (her ne kadar cümle Hıristiyan Kralları ve ekabiri mezkur şehrin keyfiyet ve ehemmiyetini bildiğinden şehrin muhafazasını mühim görüp şehrin tahkimin ve müdafaasını tembih ve tavsiyede bulunduklarından) Hıristiyanların başı olarak Karl bunca kişinin iradesine karşı gelip umarsızca yararlarını göz ardı edemez.