Habsburg elçileri Hieronymus de Zara ve Cornelius Duplicius Schepper'in 1533 tarihli nihai raporu / sefaretname. (8. sayfa)
Latince
rem posse multa, neminem unquam ipsíus amicitiam petîaisse , cui eam non
dederit, pmdenter faceré Ferdinandum, alias duplicata iri ea damna quae
prius obtigissent Quae, qualia, et quanta essent ipsum Ferdinandum Regem et
nos bene scire. et quesiuit à Cornelio. Qualiter inquit in Germania nunc
uenduntur frumenta? Respondit Cornelius. Mediocri precio nisi in confìnibus.
Respondit Imbrahimus Bassa. In terris domini mei nihil deest, sed per
eas succurritur fìnitimis prouincijs Christianitatis , quae iam fame interijssent,
nisi interuenisset misericordia sua. Nunc autem constituisse occludere omnes
portuus et prohibere omnia commercia ex quo uideret Christianos et alios
non desistere à molestandis prouincijs suis, Quo facto quid illis amplius spei
futurum sit? nisi fame pereundum penitus ?
Haec cum diceret. Hieronymus et Cornelius ea omnia quae dicebat
confìimauerunt, non contradicentes Quia ita apud illam gentem moris est
et maxime notant verba oratorum. Et ipsum Imbrahimum bonis verbis laudauerunl.
lubente postea Imbrahimo bassa ut sermonem suum Cornelius continuarci
; subiunxit Cornelius. Serenissimum Regem Ferdinandum, intellecta propositione quae fìebat de pace ,
et auditis illis quç Hieronymus Maiestatis ipsius
orator illic presens , nunciasset per filium suum ipsam pacem concernentia
ab ipso Caesare Thurcarum et ab Imbrahimo sibi dieta, et ijs etiam quç ipsorum
Caesaris et Imbrahimi orator siue Zauss, Maiestati Regiae dixisset, ipsam
inquam suam Maiestatem Regiam acceptasse omnia quç obtulisset illi Caesar
Thurcarum et ipse Imbrahimus modo et qualitate ut supra, prout et ex prefato
Magnifico Hieronymo Collega, et patre adoptato , et ex relatione ipsius
Zauss potuerit copiosius ipse Imbrahimus intellexisse, quorum alter scilicet
Hieronymus die preterito apud ipsum Bassam fuisset alter autem sex illis
diebus preteritis quibus aduenissent.
Subiunxit Cornelius. Ferdinandum Regem quaecunque transacta essent
cum potentissimo Caesare prout Hieronymus presens ad Maiestatem suam Regiam
scripserat, ea se scire per medium Imbrahimi Bassae transacta esse, Quare
desuper illi habere gratiam. Iam missurum fuisse muñera digna patre suo
magno Caesare, et fratre suo Imbrahimo Bassa, Sed breuitate temporis obstante
id nunc non factum esse, sed in futurum factum iri, uice muneris acceptaret
animum bonum et affectum fìlialem et fraternalem.
lussisse nobis Ferdinandum Regem ut in omnibus rebus sequeremur
consilium ipsius Imbrahimi Bassae fratris sui. Habere enim Maiestatem Regiam,
[s. 10] pek çok şeye gücü yeter. Dostluğunu, talep eden kimseden esirgememiştir. Ferdinand sağduyulu davranmazsa daha önceden maruz kaldığı hasar iki katına çıkacaktır. Bu zararın ne tarz ve ne büyük olduğunu Ferdinand Kral da biz de çok iyi bilmekteyiz.” Sonra da Cornelius’a sordu: “Alamanya’da el an nasıl bir tahıl satılmaktadır?” Cornelius cevapladı: “Eğer sınır bölgelerinde değilse, vasat kıymettedir.” İbrahim: “Efendimin toprakları hiçbir şeyden yoksun değildir. Hatta Hıristiyan diyarların aksi takdirde açlıktan kıvranacak sakinlerine bütün şefkatiyle buralardan yardımcı olur. Ancak şimdi Hıristiyanlar ve diğerleri padişahın eyaletlerini taciz etmekten hazer etmediğinden bütün limanları kapatmaya ve ticareti men etmeye karar vermiştir. Hal böyle olunca açlık ve kıtlıktan başka ne olması beklenebilir?”
Bunun üzerine Hieronymus ve Cornelius paşanın dediği her şeyi teyit ettiler ve itirazda bulunmadılar. Zira bu halk arasında adet budur ve elçilerin sözlerini pek dikkatli dinlerler. Ardından da İbrahim Paşa’yı hoş sözlerle övdüler.
Sonra İbrahim Paşa Cornelius’a hitabını sürdürmesini buyurdu ve o da devam etti. Haşmetli Kral Ferdinand sulh önerisini işitmişti ve Majestelerinin elçisi olan hazirundaki Hieronymus, oğlu aracılığıyla sulha dair Padişahın ve İbrahim’in kendisine söylemek istediklerini Majestelerine aktarmıştı. Ayrıca, Padişahın ve İbrahim’in elçisi olan çavuşun kendisine söylediklerini de Majesteleri Kral dinlemiş ve Padişahla İbrahim’in yukarıda söylendiği şekilde önerdiği her şeyi kabul etmişti. İbrahim Paşa bunları meslektaşı ve babalığı [patre adoptato] mezkur Saygıdeğer Hieronymus’tan ve çavuşun raporundan yeterince dinlemişti. Hieronymus önceki gün Paşa’nın huzurunda bulunmuş, çavuş ise altı gün önce gelmişlerdi.
Cornelius ekledi: Ferdinand Kral kudretli padişahla mezkûr Hieronymus’un Majesteleri Kral’a yazdığı gibi müzakere etmişti. Görüşmelerin İbrahim Paşa aracılığıyla yapıldığını biliyor, bu yüzden de kendisine teşekkür ediyordu. Şimdi babası yüce Padişah’a ve karındaşı İbrahim Paşa’ya yaraşır hediyeler yollayacaktı; ancak zamanın kısıtlılığı yüzünden yollayamamıştı. Ancak ileride gönderecekti ki hediyeler vasıtasıyla hem iyi niyetini hem de bir evlada ve kardeşe yakışır bağlılığını kabul etsinler.
Ferdinand Kral bize her maslahatta karındaşı İbrahim Paşa’nın tavsiyesini izlememizi emretti. Ayrıca Majesteleri Kral [s. 10]