Habsburg elçileri Hieronymus de Zara ve Cornelius Duplicius Schepper'in 1533 tarihli nihai raporu / sefaretname. (2. sayfa)
Latince
eis sunt facta, stimulatione et mala informatione quam incessanter habebant
à Venetis.
Intermedio hoc tempore Aloisius Gritti scripsit ex Buda, qualiter Maiestas
vestra et Serenissimus Rex Poloniae ad eum et ad Vayuodam delegauerat
Oratores ad tractandum de pace. Id quod magnam murmurationem et suspitionem
iniecit Thurcis, quod taiis pax tractaretur in duabus partibus. Ex quo
Imbrahinus Bassa prius dixerat Hieronymo: nee Vayuodam nee Aloisium
Griti quicquam authoritatis habere ad decidendum tale negocium pacis: ex
quo Caesar Thurcarum erat dominus, et ad ipsum attinebat. Scripsit Hieronymus
ad Maiestatem Vestram secreto modo uidens tantas controuersias , et tot
esse qui hanc pacem rumpere querebant prout ex copijs de quinta Martij Maiestas
Regia uidere poterit.
Primo die Aprilis Imbrahinus Bassa post prandium misit pro Hieronymo
: existenteque cum eo Baylo Venetorum permisit prefatum Hieronymum
Stare in Equo ante portam suam per spacium trium horarum. Abeunte Baylo
intromissoque Hieronymo prefatus Bassa dedit binas literas a Capitaneis Coronis
oppidi scriptas, responsiuas ad suas, apertas tamen, Excusando se tamen
quod aperte essent quia non esset modus Thurcarum adaperire hteras
alienas quodque fortuito ipsas aperuisset credens ad se pertinere. Dixitque
eos qui in Corone essent male se gerere, et nullas inducías obseruare, Et
quod eruperant extra oppidum et depredati essent loca sequentia scilicet Castellum
Calamatae, subm^bia castelli de miseure similiter prope Zonchium
uillam unam captis aliquot Thurcis, Et quod ipse Hieronymus deberet illis
scribere. Adiungendo et hoc quod et Sanzachi ipsorum non semper essent
prudentes. Et ita scripsit Hieronymus , prout ex copijs tertiae diei Aprilis Maiestas
Regia uidere poterit. Quas literas Imbrahinus aperuit , et non eas
transmisit.
Sexto die Aprilis mane hora tertia mandauit Imbrahinus Bassa ad Hieronymum
unum Zaus, ut ex parte Caesaris Thurcarum et sua, ipsi diceret nonnulla.
Et iterum alium Zaus qui confirmaret dicenda. Erant autem quç nunciabant
haec sequentia. Quod in despectum totius mundi uellet capere Coronem
per vim, Et quod in opprobrium Christianorum uellet iübere destrui templum
Hierusalem et ex eo faceré unam Messchitam , similiter ruinare omnes
ecclesias Christianorum quae sunt in dominijs suis. Expeliere omnes Sacerdotes
et fratres et mercatores christianos nee permitiere ut amplius practicent
in regionibus suis. Et quod idem Hieronymus hoc scribere deberet ad Caesa
Venediklilerin teşviki ve ardı arkası kesilmeyen yanlış bilgilendirmeleriyle yapmışlardır.
Bu sıralarda Alvise Gritti Budin’den yazıp siz Majesteleri’nin [Kral Ferdinand] ve Saadetli Polonya Kralı’nın, [Erdel] Voyvodası’na barış hususunda görüşmek üzere elçiler gönderdiklerini bildirmişti. İki taraf arasında barış görüşülüyor olması Türkler arasında büyük şüphe ve mırıldanmalara sebep oldu. Bu sebeple İbrahim Paşa Hyeronimus’a şöyle demişti: Ne Voyvoda’nın ne de Alvise Gritti’nin öyle barış yapmaya yetkisi vardır: Türklerin İmparatoru bu hususta amirdir ve bu karar sadece ona aittir. Hyeronimus Siz Majesteleri’ne bu tartışmaları görerek gizlice bildirmiştir ve 5 Mart tarihli mektubumda görmüş olduğunuz gibi barışa son vermek isteyen bu kimselerdi.
Nisanın ilk günü İbrahim Paşa öğle yemeğinden sonra Hieronymus’u çağırttı: Venedik balyosu yanında olduğundan ötürü mezkur Hieronymus’u yaklaşık üç saat kadar kapısında at üstünde bekletti. Balyos giderken mezkur Paşa Hieronymus’u içeri kabul etti ve Koron şehri Kaptanlarından [komutanlarından] kendisininkilere cevaben yazılmış iki mektubu uzattı. Ancak mektuplar açılmıştı ve bu yüzden paşa özür diledi. Çünkü Türklerin başkalarının mektuplarını okumak gibi bir alışkanlığı yoktu; [ancak] sehven bu mektupların kendine yollanmış olduğunu sanıp açmıştı. Koron’da bulunanların hadlerini bilmediklerini ve ateşkese riayet etmediklerini söyledi. Şehirden çıkıp Kalamata Kalesi, doğusundaki varoşları ve Zonchium yakınlarındaki bir çiftliği ve etraftaki bazı diğer yerleri yağmalamış, birkaç Türk esir almışlardı. Bu yüzden Hieronymus onlara yazmalıydı. Bunlara ek olarak, Sancaklarının her zaman sağduyulu olmadığını da yazmalıydı. Hieronymus da böyle yazdı. Bunları Majesteleri Kral 3 Nisan tarihli nüshalarda görebilir. Bu mektupları İbrahim açtı ve yollamadı.
6 Nisan’da sabahın 3. saatinde İbrahim Paşa Hieronymus’a bir çavuş yolladı ve hem kendi hem de Padişah adına bir şeyler iletti. Ardından gelen başka bir çavuş da söylenenleri teyit etti. Söyledikleri şuydu: Bütün dünyayı küçümsercesine Koron’u cebren ele geçirmek istiyordu ve Hıristiyanlar’a hakaret etmek adına Kudüs’teki tapınağı yıktırıp bir Mescid’e çevirtmek niyetindeydi. Keza hükümdarlığı altındaki bütün Hıristiyan kiliselerini de yıktırmak istiyordu. Bütün rahipleri, keşişleri ve Hıristiyan tüccarları atıp artık dinlerini ifadan men etmek istiyordu. Ayrıca, Hieronymus Kayzer