Habsburg elçileri Leonard von Nogarola ve Joseph von Lamberg'in 1532 tarihli nihai raporu / sefaretname. (3. sayfa)
Almanca.
[29] weil er den pabst der seines gelaubens der obrist ist gefangen vnd vm gelk verkauft hat der geleichen den khunig von frankreich den er durch vereterey gefangen vnd auch vm gelt verkauft wo har man Imer gesehen das ein kunig den andern vm gelt verkaufen sol darum ist kein mensch in der Cristenhait der In leiden mug den sclbn suecht vnser kaiser vnd hat mit Eurn Hern nichtz zw thuen er ist ein arms Herl Der gercchtikeit halbn so er zw dem khunigreich hungern zw habn vcrmaint ist nichtz was khan er für gercchtikeit habn zw Einem land das vnser kaiser mit seinem sabl gewunen hat wil er aber vil von des khunig Janus wegen dysputicrn so sag mir wer ist von Ersten von den obristen Hern in hungern zw Einem kunig Cront worden vnd so der Janus kunig Cront worden har er vnsern kaiser Ersucchr der hat Ims gelassen warum wolt er ims an vrsach wider Nemcn dan Ein kaiser vnd Ein kunig soll seinj wort hallten Wer hat aber eurn Hern Crönt wer wil In haben wer diene Im erbo ein turk fallent vnd ein wakitsch paul der ein diep in vnsern land ward vnd ist von vns entru- nen damit man In nit verhangen Hab solich leut vnterhalt eur her Der geleichen der khunig von yspania den Icr Ein kayser Nent wo hat er sein gehorsam wer ist der der Im wo» wel har den pabst vnd khunig von frankreich vm gelt verkauft wer wil Im helfen wir wissen enker fachen all vnd habn kunrschaft an alln orten wier wissen wol wie er den kunig von frankreich mit vereterey vnd pey der Nacht gefangen Er hat oft seinj potschaft pey vns gehabt vnd ist vnser gueter freund Jer werdet wol sehen in der Not was Jer euch sein (züuersten der von frankreit') behelfen werdet mugen. Aber es aus tewtschen landen seit noch nit recht gestraft worden das hungerland hebt sich an zw erkencn vnd Jer Teucschen werdet auch pald sehen was Jer mir eurn argen listen gewinen werdet dy weil es doch allst» haben welt vnd Eur her ist des alles ein vrsacher dan da vnser kayser hungern gewan har sich cur her ein zeit lang darein gedrungen vnd vnsern kaiser durch sein potschaft schentliche wort zw empoten darauf er dan sein khunigreich widcrum Erobert vnd Eurn Hern weiter gefurcht hat aber Niembt gefunden darum er gesehen das cur her ein klains Herl zw wien ist vnd von Im wenig zw halten vnd darum hat vnser kaiser diser zeit mit Im nichtz züthuen sonder er suecht den khunig von yspania der so oft geret hat er wel wider dy turkn vnd hat darum von armen leuten vil gelt heraus gerisen wier werden aber pald sehen ob er Ein kaiser ist wie er sich nenr dan ein kaiser soll fein land rcten vnd nit fliehen vnd wie woll er das geschrey dermassen Erlauten hat lassen er sey darum aus yspania komen das er wider dy turkn streiten well so Horn wier doch so er Jetz vernomen das wir h'naus ziehen so wel er in ytalia [29]
[ s. 29 ] Zira Papa’yı, yani kendi inancının en yüksek yetkilisini esir etmiş ve para karşılığı satmıştır. Keza Fransa Kralı’nı da ihanetle ele geçirmiş ve onu da bedel biçip satmıştır. Bir kralın diğerine parayla değer biçtiği nerede görülmüştür? Bu yüzden Hıristiyan aleminden kimse ona tahammül edemez. Padişahımız onu [Şarlken’i] aramaktadır ve Sizin efendinizden bir istediği yoktur, o zavallı bir prenstir. Hak iddia edip [Ferdinand] Macaristan Krallığı’na sahip olmak ister. Ancak Padişahımızın kılıcıyla elde ettiği bir toprak için ne hakkı öne sürebilir? Ancak Yanoş Kral hasebiyle çok yaygara koparır. Macaristan Krallığı’nın önde gelenleri tarafından Kral olarak taçlandırılan Yanoş Kral, Padişahımızdan talepte bulunmuş, o da bahşetmiştir. Neden buna karşı çıkmaktadır? Bir Padişah ya da kral verdiği sözü tutmak zorundadır. Sizin efendinize taç giydiren kimdir? Kim onu kral olarak ister? Kim ona hizmet eder? Ülkemizde bir hırsız olan Wakitsch Paul kaçarak asılmaktan kurtulmuştur; işte efendiniz böyle insanları beslemektedir. Keza sizin Kayzer dediğiniz İspanya Kralı’na da kim sadakat duyar? Kim hakkında iyi düşünür? Kendisi Papa’yı ve Fransa Kralı’nı[n özgürlüklerini] parayla satmıştır! Kim ona yardım etmek ister? Bütün bu mevzuları yakından biliriz ve her yerde kulağımız vardır. Fransa Kralı’nı ihanetle ve gece vakti nasıl yakaladığını çok iyi biliriz; [zira] kral sık sık bize elçi yollar ve bizim kavi dostumuzdur. İhtiyaç anında onun (Fransa Kralı’nın demek istiyor) size nasıl yardımcı olacağını pek ala göreceksiniz. Ancak es aus tewtschen landen seit noch nit recht gestraft worden das hungerland hebt sich an zw erkenen. Siz Almanlar yakında utanmaz hilelerinizle elde ettiklerinizin başına ne geleceğini de göreceksiniz. Bu olanların hepsinden Sizin efendiniz sorumludur, zira Padişahımız Macaristan’ı kazanmıştır ama sizin efendiniz bir süreliğine buraya cebren girip Padişaha elçisi aracılığıyla utanç duyulacak sözler sarf etmiştir. Bunun üzerine padişah tekrar krallığı ele geçirmiş ve Sizin efendinizi aramaya koyulmuştur. Ancak kimseyi bulamadığında efendinizin Viyana’daki küçük bir kral olduğunu anlamıştır. Bu yüzden Padişahın kendisiyle artık bir işi yoktur; ancak sık sık Türklere karşı sefere çıkacağını söyleyip fukaradan yığınla para toplayan İspanya Kralı’nın peşine düşmüştür. Yakında gerçekten de kendini adlandırdığı gibi bir Kayzer olup olmadığını göreceğiz. Çünkü bir Kayzer kaçmamalı ve toprağını korumalıdır. İspanya’dan Türklere karşı yürümek üzere geldiğini duyurduğu gibi bizim de işte kendisine mukabele etmeye geldiğimizden haberi olunca İtalya’ya [s. 29]