I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, 23. sayfa)
I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, Latince)
25
cum tam amplo et sufficienti mandato nos munitos miserit meliusque proui
sos mittere nequeaty quare si alia non subest ratio preter istam a cesar nos
non detineat cum sciamus alios non venturos. iiesPondit interpres. Alia
causa est quia veniunt iiegis polonie oratores quos non dubitamus ali
quid querele adducturos contra dominum vestrum. iiesponderunt nuntii.
cum oratoribus iiegis polonie nihil tractare habemus cum nos venerimus in
negotiis domini nostri ipsi in negotiis domini suia tamen credimus illos
non venire contra nos quum sit amicus rex polonie et vicinus domini nostria
et quamvis contra nos veniant et conquerantur nihil respondere poterimusy
cum nullam super ijs habeamus a domino nostro informationem. liespondit
interpres ileberetis aliqua resPonderey cum multi sint conquesti et ex eo
crederem vos celeriorem relationem obtenturos. iiesPonderunt Mundi Si
omnibus ijs resPondere vellemus qui de domino nostro queruntur in anno
finem facere non possemusy iit quod aliud esta quis esset iudex domini
nostri coram quo deberemus respondere. Respondit interpres. imperator.
Ptesponderunt nuntii. imperator non est iudex domini mei et si aliquid ex
sententia imperatoris illi obtinuissent aduersus dominum nostrum quis faceret
executionem. iiespondit interpres. nescia
i-ioc finito exijt a nuntijsa Post octauum vero diem que fuit dies ea Se
ptembris anni predicti venit orator iiegis polonie qui ita octobris in con
spectum cesaris adductus esty cui in hec verba supplicauit. Sciat maiestas
vestra quod modernis temporibus imperator iiomanorum Summum pontio
ficem catholice fidei caput a quo vigor totius fidei christiane procedit in
captiuitatem redegit. quem fortassis vsque etiam morti tradidit. ipse gentes
Alemanice quandam sectam erroneam assumpsere que nec catholica nec
Mahumetica censeri potest. que si catholice essent contra christianos mi
nime bellarent si vero Mahumetice contra Maiestatem vestram arma mouere
non intenderentp qui inquam imperator iiomanorum carolus fratrem suum
minorem Perdinandum nomine regno iiungarie regem prefecit fugato rege
naturali iohanne alias wayuoda nobiscum etiam bona pace neutiquam frui
vulta Preterea notum sit maiestati vestre quod et pater Ludouici iiegis qui
bello interijt fuit ex progenie inclyte gentis polonorum cuius vxor licet fuerit
natione cermana iiegium tamen decus sexum femineum concernere non vi
detury Sed de lege syncera modernus rex polonie et dominus meus regno
iiungarie preesse deberet. in tanta autem controuersia et disceptatione voto
frui non potesta igitur me vt oratorem ad maiestatem vestram misit eamque
[25] zira bizi yeterli salahiyetle buraya yollamış ve daha fazlasını vermeyi reddetmiştir. İmparator bizi serbest bıraksa başka elçilerin gelmeyeceğini öğreneceğimizi bildiği için mi salmıyor; bunun ardında başka mantık var mıdır? Tercüman cevap verdi: Diğer sebep Lehistan Kralı’nın elçileri buraya gelmekteler ve kuşkusuz efendinizi şikayet edeceklerdir. Elçiler cevap verdi: Polonya Kralı’nın elçileriyle görüşecek bir şeyimiz yoktur çünkü buraya efendimizin maslahatını görmeye gelmiştik. Yine de onların buraya bizden şikayetçi olmaya geldiklerini sanmıyoruz, zira Polonya kralı efendimizin dostu ve komşusudur. Hem bize adavet için gelip şikayetçi dahi olsalar hiçbir şey diyemeyiz, zira bu hususa dair efendimizden hiçbir ma’lumat almadık. Tercüman cevapladı: Bir cevap vermeniz gerekecek çünkü şikayet çoktur ve sizden daha çabuk dertlerini anlatacaklardır. Elçiler cevapladı: Eğer efendimizden şikayet edecek herkese cevap verecek olsaydık yılın sonunu getiremezdik. Hem cevapları vermemiz gereken efendimizin yargıcı kimmiş? Tercüman cevapladı: İmparator [Padişah]. Elçiler cevapladı: İmparator efendimin yargıcı değildir ve eğer bu gelenler İmparator’dan efendimin aleyhine bir karar elde etseler dahi kim bunu icra edecekmiş? Tercüman: Bilmiyorum.
Bunlar dendikten sonra elçilerin yanında ayrıldı ve 8.günün sonunda, yani mezkur yılın 22 Eylül’ünde Lehistan Kralı’nın elçisi geldi ve 18 Ekim’de Sultan’ın nazarına kabul edildi, kendisine şu sözlerle konuştu: Siz majestelerine malum olsun ki son zamanlarda Roma İmparatoru Katolik mezhebinin başı olan Papa’yı mahkum etti ve belki de ölüme terk etti. Bu Alaman halkı yanlış bir mezhebi takip etmeye başladı ki ne Katolik’tir ne de İslam’dır. Öyle ki şayet Katolik olsaydı Hristiyanlara karşı savaşmazlardı; eğer Müslüman olsaydı siz majestelerine karşı silahlara sarılmazlardı. Roma İmparatoru Karl küçük kardeşi Ferdinand’ı, Voyvoda ve hak sahibi kral olan Yanoş kaçınca, Macaristan kralı yaptı ve bizimle şimdiye kadar barış içinde kaldı. Bundan başka, siz majestelerine malum olsun ki savaşta ölen Layoş Kral’ın her ne kadar eşi Alman bir Kraliyet ailesinden olsa babası Polonya’nın meşhur bir soyundan geliyordu ve kadın cinsinin soya karışması söz konusu değildir. Yasalar gereği Polonya’nın şimdiki kralı olan efendim Macaristan krallığına da hükmetmelidir. Ancak bu kadar tartışma ve münakaşa içinde olması gerektiği gibi bu hakkını kullanamaz. Bu sebeple beni elçi olarak siz majestelerine yolladı ve [25]