I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, 22. sayfa)
I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, Latince)
24
tisper autem retinebuntur exercitum nullum mouebit quod reliquum esta
pleraque nunc in curia maiestatis vestre viderunt eiusque negotia et conatus
sunt scrutatii et si redeant ad dominum suum. facient eum plures gentes
et cum meliore apparatu habere. quare consulimus vt ii nullo pacto dimit
tantura iixercitum autem quem bex ille contra nos misit non dubitamus iam
tandem esse profligatuma qui licet deuictus et fusus fuerit. statim mittet
alium maiorema interea vero donec apud se exploratores illos continuerit
nihilque comperti habuerit de mente et resolutione maiestatis vestre non
poterit aliquem contra maiestatem vestram exercitum facerea Sed maiestas
vestra poterit exercitum suum ad quascunque rygis illius prouintias mittere
cunctaque ad libitum suum facerea maxime vbi exercitus eius fugatus et at
tritus fuerit Ad que ibraim reSpondit iam cesar dimisit illos sicut scitis nec
vobis est incognitum quantas expensas quotidie facere coactus sit pro illo
rum intertentionea quos si non habito reSpectu verbi sui cesarei et salui
conductus quem a cesare habuerunt retinere conaretura honestum censeri
non posset. ouomodo ergo vos putatis illos retinendosP Super quibus ve
neti duos vel tres dies petierunt ad deliberandum quo pacto ii essent deti
nendi. ouibus elapsis ad curiam cesaris redeuntes ibraim basse significa
runtp se modum illos retinendi alium reperire aut excogitare non potuisse.
quam quod eisdem renuntiari faceret vt postquam dominus eorum alios ad
iurcum nuntios misisset qui nunc in itinere constituti essenta expectandum
eis esseta donec et illi venirenta quibus adiunctis et auditis omnes simul
essent absoluendi et dimittendi. Ad quos ibraim. quid autem de expensis
quotidianisP veneti promiserunt eas se facere vellep easque fecerunt quod
cum nuntii regii intellexissent atque vt illas conduplicarentj fecerunt omnia
altilia ceteraque id genus gule irritamenta per totam ciuitatem disquiri et
quocunque reperta essent pretio coemia Pro qua detentione veneti ipsi
ibraim basse sponte sua promiserunt centum mille florenos et pro cesare
lapidem quendam pretiosissimum venetiis existentem quem ab eis a mul
tis temporibus habere cupit
Post hec misit ibraim interpretem suum ad nuntios quibus hec nun
tiari iussit. Licet cesar vobis nuper abeundi copiam fecerita nunc autem
accipiat regem vestrum alios ad maiestatem suam oratores et nuntios de
stinasse . qui inpresentiarum in via sunt constitutia vos expectare iussit. do
nec illi venianta quibus auditis vos simul omnes postea remittet besponde
runt nuntii. impossibile videtur nobis begem nostrum alios nuntios mittere
[24] ancak burada ne kadar alıkonulurlarsa hiçbir ordu harekete geçirilemeyecek. Ayrıca, majestelerinizin Divan’ında olan pek çok şeyi gördüler, maslahatı ve girişimlerini incelediler, ve şayet efendilerine geri dönebilirlerse kendisine daha çok adam toplamasını ve daha iyi hazırlanmasını söyleyecekler. Bundan ötürü tavsiye ediyoruz ki hiçbir anlaşma bağlayıp yollanmasınlar. Kralın bize karşı yolladığı ordunun yenilmiş olduğundan şüphe etmesek de, mağlubiyetine rağmen derhal daha büyük bir ordu yollayacaktır. Bu arada bu ajanlar (elçiler) kendisine ulaşana kadar hiçbir şey öğrenemeyecek ve siz majestelerinin niyetini ve kararını bilmediğinden ötürü size karşı ordu hazırlamayacaktır. Lakin siz majesteleri ordunuzu bu kralın herhangi bir memleketine yollayabilir ve askerlerinin yenilip zayıf düşeceği yerlerde istediğinizi yapabilirsiniz. Buna İbrahim şu cevabı verdi: Padişah onları geri yolladı, kendisine her gün ne kadar masrafa mal oldukları size malumdur. Eğer kendilerine verilen Sultan’ın sözüne ve beratlara itibar edilmeyerek tutulmaya çalışılırlarsa, dürüstlüğümüzü tehlikeye atmış oluruz. Ne diyerek onları alıkoyabileceğimizi düşünüyorsunuz? Bunun üzerine Venedikliler onları nasıl tutabileceklerini düşünmek için iki ya da üç gün istediler. Bu süre dolduktan sonra Padişah’ın Divanına geri gelerek İbrahim Paşa’ya dediler ki, elçileri alıkoymak için onları resmen tanımaktan vazgeçip böylece efendilerinin şu anda yolda olan başka elçileri Türk’e göndermiş ve bekleniyor olmalarından ötürü onlar vardıktan sonra hepsinin birlikte geri yollanacak olmasının [onlara söylenmesinden] başka bir yol bulamamışlardı. İbrahim cevapladı: Yevmi mesariflerinden ne haber? Venedikliler bunu kendilerinin karşılayacaklarını söz verdiler ve elçilerin ikiye katlayacaklarını da biliyorlardı; bunu karşılamak için bütün şehri soruşturacaklardı. Elçilerin alıkonması için kendi istekleriyle İbrahim Paşa’ya 100 000 florin taahhüd ettiler ve İmparator’a uzun zamandır kendilerinden istediği Venedik’te bulunan çok değerli bir taşı getireceklerine söz verdiler.
Bunun üzerine İbrahim tercümanını yollayıp kendilerini şunu söyletti: İmparator ayrılmanız için erzak hazırlatmış olsa da, haber aldı ki kralınız başka elçi ve sözcüleri majestelerine yollamaktadır. Onlar henüz yolda olduğundan buraya varana kadar beklemeniz emredildi ki onlar da huzura kabul edildikten sonra hepiniz birlikte dönesiniz. Elçiler cevapladı: Kralımızın başka elçiler göndermesi söz konusu olamaz [24]