Kaynak Türü
Elçi Raporu
Cilt No /Belge No
02/01
Kayıt Tarihi
Haber Tarihi
Kayıt İçeriği

I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, 20. sayfa)

Doğrudan İlgili Diğer Kayıtlar
Özel Not

I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, Latince)

Kaydın Metni

22
vtrumque et vita et bonis priuare poterata sed noluita ipsosque ad pactum
eorum quod obseruare velle promiserunt liberos dimisita prouintias autem
nescimus eos temere aut violenter sibi subdere que illos iure non concer
nant ibraim. ouæ ratio est quod cum pontifice et bege callie semper
agunt inimicitias et nunquam amplectuntur concordiam. besPondit liabar
danecz. imperator bomanorum et bominus meus nunquam querunt discor
dias ipsis autem adhuc in pupillari ætate constitutis post obitum patris et
Aui eoruma bex callie conabatur eos omnibus prouintiis suis hereditariis
exuere i et quod maius est dignitate imperiali postmodum adepta destituers
ileus autem pro sua immensa in pupillos pietate et clementia voluit quod
se defenderent et ipsum in captiuitatem redigerent in qua facile illis fuisset
priuare eum vita et bonis ac regno si modo voluissent bex vero callie pacto
suo non satisfecitp eique inposterum cauendum est ne sibi que meruit eue
niant ibraim. iit hunc pauperem presbyterum a quo habetis originem fidei
vestre quare ceperunt et tam impie tractauerunt vides ne istum summum
presbyterum nostrum qui in consilio imperatoris esta quantus ei exhibea
tur honos i et quam bene ab imperatore tracteturp iion ne ii vindictam dei
timent secuturam. Respondit Habardanecz. Summus pontifex ex consuetu
dine non deberet seminare discordias sed offitium illius est vt vbi membra
quedam christianitatis et iiicclesie inter se pugnare et discordare videat illa
vnire et pacificare studeata nec deberet exercitum ducere et bellare sed in
iicclesia dei sedere et orarej Mec satis erat hunc cesari rebellarea nisi et
begem callorum a pacto suo quod se obseruaturum sancte p-romiserat de
hortatus esset et auocasseta ouoad hunc sacerdotem vestrum supremuma
video dignitatem et honorem qui habetur eia opinor autem quod si tan
tum thesaurum et tot prouintias haberet tantumque posset quantum pontifex
noster qui cum duobus etiam tribusue regibus potentia certare ausus erat.
iamdiu vitam ille ademisset vel suspendisseta ne sub se haberet tantam vnius
potentiam. ille autem Summus sacerdos vester habet victum et amictum pro
dignitate et persona sua honorificum et nihil vltra. imperator vero noster
Pontificem dignitate pontificali non priuauit. sed prouintias tantum ademit
ex quibus ei rebellauit ne simile posthac faciat ibraim. imperator et do
minus vester quid vltra querunt volunt ne toti orbi dominari aut se pro
diis reputarip an nesciunt se esse mortales. Responderuut Mundi Pro iliis
se minime reputant aut reputari volunt. seque humiliter et submisse gerunt
sed que illos iure concernunta habere laborant non aliena.

Kayıt Özeti

[22] ikisinin de canına ve malına tasarruf edebilecekken etmedi ve yaptıkları anlaşmaya uyacaklarına söz verdiklerinde onları serbest bıraktı; ancak, memleketleri kazaen mi yoksa bilinçli olarak mı kendilerine tabi kılmaya çalışırlar bilmiyoruz, zira bunlar hukuken birbirlerinden ayrıdırlar. İbrahim: Niçün Papalık ve Fransa Kralı ile her daim düşmanlık içindedir de hiç anlaşamaz? Hoberdanecz cevapladı: Roma İmparatoru ve Efendimiz asla geçimsizlik etmezler; küçük yaşlarda kaybettikleri babaları ve Büyük babalarının ölümünden beri Fransa Kralı ellerinden topraklarını ve miraslarını almaya çalışmaktadır. Daha da vahimi imparatorluk şerefini kirletmeye uğraşıyor; ancak şefkati sınır tanımayan Tanrı öyle istedi ki, bu kardeşler hem kendilerini savunabildiler hem de isteselerdi Fransa Kralı’nı kolayca canını, malını ve krallığını elinden alabilecekleri bir şekilde mağlup ve mahkum ettiler. Fransa Kralı yine de bağladığı anlaşmadan tatmin değil ve dikkat etmesi lazım ki müstahakkı başına gelmesin. İbrahim: Peki dininizin menşei olan bu fakir rahipten (pauperem presbyterum) ne istersiniz de böyle saygısızlık edersiniz? Görmez misiniz ki bizim şeyhülislamımız [alim- i ekberimiz/ summum presbyterum nostrum] Padişah’ın divanında yer alır, kendisine nasıl da hürmet edilir ve Sultan’ın iltifatına mahzar olur! Tanrı’nın gazabından korkmazlar mı? Hoberdanecz cevap verdi: Papa adet üzere nifak tohumları ekmekten sakınmalı ve Hristiyanlığın ve Kilise’nin mensuplarının aralarında kavga ettiği zamanlarda bunları yatıştırmalı ve birleştirmelidir; orduları savaşa götürüp harp ettirmemeli, Tanrı’nın Kilisesinde oturup dua etmelidir. Kayzer’e karşı isyan ettiği yetmiyormuş gibi bir de Fransa Kralı’nı yeminle kabul etmiş olduğu sulhtan soğutmuş ve çelmiştir. Ancak gördüğüm kadarıyla sizin baş aliminiz (sacerdotum vestrum supremum) itibar ve onurla şereflendirilmekteyse de, iki ya da üç kralın gücüne kafa tutmaya cesaret edebilecek Papamız kadar büyük hazinesi ve çok toprakları olsaydı, bu kadar büyük tekel altında toplanmış [bir gücü] olmasın diye hayatını kaybeder, sallanırdı. Ancak sizin baş aliminizin lokması ve hırkası itibar ve karakterinin şerefine uyacak şekildedir, daha fazlası değil. Kayzerimiz Papa’yı dini itibarından mahrum bırakmamış, yalnızca tekrar aynı sorunu yaşamamak için kendisine baş kaldırdığı toprakları elinden almıştır. İbrahim: Kayzeriniz ve efendiniz başka ne isterler; [yoksa] bütün dünyaya hükmetmek ya da Tanrı gibi görülmek mi isterler? Fani olduklarını bilmezler mi? Elçiler cevapladı: “Ne kendilerini Tanrı görürler, ne de öyle görülmek isterler. Tevazu ve teslimiyet ile yaşarlar; başka bir itikada hizmet etmezler ”. [22]

Kaynak Bilgisi
Antal Gevay., Urkunden und Actenstucke zur Geschichte der Verhaltnisse zwischen Oesterreich, Ungern und der Pforte im XVI. und XVII. Jahrhunderte, Wien, (1840 [1838]-42).