I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, 2. sayfa)
I. Ferdinand'ın İstanbul'a göndermiş olduğu elçi Hoberdanacz'ın 1528 tarihli nihai raporu. (Gevay, Latince)
4
ac tapetis et auleis instratam in qua ex ordine sederunt tres basse qui nun
tios Regios ex opposito eorum sedere iusserunta iuxta ibraim bassam ad
sinistram sedit Pontifex omnium Sacerdotum rilurcicorum barba oblonga et
senex qui vocatur Sech quem per ordinem sequebatur Lescherschadia idest
iudex Curiae iuxta cassom bassam a dextro Hussain celebi qui et Theuterdar
appellatur nempe cancellarius cui assidentes bini Secretarij papyro et atra
mento singula notabant a Muntijs prolata Ab altera parte aule que cancel
lis distincta erat plus quam viginti persone de communi consilio sedebanta
quos singulatim duo ministri lagenas binas e corio factas afferentes potabant
nimirum ne inter audiendum tedio sitique deficerenta Supra Sassas fenestella
quedam cancellata conspiciebatur in qua imperator occulte sedens audiebat
Legatorum petitay putans se neutiquam videri.
Pacto itaque communi omnium silentio ibraim iiassa iinntios primum
sciscitatus esta quonam pacto in via tractati fuissent. et num ne abunde
habuissent victualia. Responderunt Nuntij Se bene tractatos fuisse cuncta
que copiose habuisse sicut decet in tam poteritis imperatoris prouintijs.
interrogauit eos denuo ibraim ilassa. quantum temporis spatium esset quo
digressi essent a Rege suo. Dixerunt mensem cum dimidio elapsum esse.
idem ibrahim. lix quo loco in iurciam profecti p et vbi reliquissent Regem
dominum suum. iieSponderuntt ex Strigonio se discessissea inibique iie
gem dimisisse. ibrahim iterum interrogauit. Strigonium ne ad cermaniam
vel i-iungariam pertinereg moxque interrupto sermone petijt vbi nunc esset
iiex eorum. iiesponderunt iiegem suum potentissimum in cermaniam iuissea
vbi plures alias habet prouintias. inquit ibraim. Non interrogamus de Rege
Hungarie sed de rege bohemie et germaniea nam quum Ludouicus olim
Hungarie Rex potentissimi imperatoris Turcarum armis in bello ceciderit
alium qui nunc sit nescimus. Ad que nuntij regij in hec verba respon
derunt. Sciatis nos venisse a iiege iiungarie bohemie ilalmatig croatie
Sclauonie iiame Seruie Lodomerie Galitie Cumane etc. quibus regnis omni
bus Serenissimus et potentissimus dominus Rex noster clementissimus ex
nutu diuino preest et imperat. vixit ibraim subridens. non ægreferatis
quod vos de ijs interrogamus que ad cesarem pertinent et de quibus ipsi
duntaxat vobiscum esset contractandum. Petierunt lxiuntija de quibus ne
sibi cum cesare tractandum esset. iiespondit ibraim. De Regimine Hunga
riae. Dixerunt Niuntij Se ad hoc non venisse, sed a Rege suo missos esse
vt videant sanitatem cesaris Turcarum et de illa atque ob id etiam gra
[4]İçeride üç paşa sırayla oturdular ve krallık elçilerine karşılarına oturmalarını buyurdular. İbrahim Paşa’nın yanında, sol tarafta uzun sakalıyla ihtiyar Şeyhülislam duruyordu ki, sıra olarak Kadıasker arkasından geliyordu. Kasım Paşa’nın yanında, sağ tarafta Hüseyin Çelebi vardı ki Defterdar denmekte ama nişancı (Cancellarius) konumundadır, bitişiğine oturan iki katip ellerinde kağıtla elçilerin dediklerini not alıyorlardı. Divanın öte yanında nişancının taallukatı (cancellis) 20’den fazla kişi birlikte oturuyordu. . . . Paşaların üzerinde, İmparatorun gizlice oturup elçileri dinlediği ve içindeyken hiçbir şekilde göze çarpmadığını düşündüğü bir pencere vardı.
Odadaki külli sessizliği elçilere ilk soruyu sorarak İbrahim Paşa bozdu: Yolculuk nasıl geçmişti ve yeterince zahiremiz var mıydı? Elçiler cevap verdi: Her şey çok iyi geçmişti ve İmparator’un şanına yakışır şekilde bereketle karşılaşmışlardı. İbrahim Paşa tekrar sordu: Krallarından ayrılıp buraya gelmeleri ne kadar sürmüştü? Cevap: Yarım ay kadar geçmişti. İbrahim: Türk topraklarına nereden girdiler ve Krallarını nerede terk ettiler? Cevap: Estergon’dan yola çıkmışlar, orada krallarını bırakmışlardı. Yine İbrahim sordu: Estergon Nemçelilere mi yoksa Macarlara mı aitti? Ve konuşmasını kesip krallarının nerede olduğu sordu? Cevap: Kralları Almanya’ya gitmişti, zira orada pek çok eyaleti vardı. İbrahim sordu: Macaristan kralını değil, Bohemya ve Almanya Kralını soruyoruz, zira Macaristan’ın bir zamanlar kralı olan Layos, Türk İmparatoru’na karşı girdiği savaşta öldü ve şimdi de bir başkasını tanımıyoruz. Buna cevap olarak elçiler şöyle mukabele ettiler: Biliniz ki biz Macaristan’ın, Bohemya’nın, Dalmaçya’nın, Hırvatistan’ın, İsklavonya’nın, Rama’nın, Sırbistan’ın, Lodomerya ve Galiçya’nın, Kumane’nin [?] vs.nin kralı tarafından buraya yollandık. Bu eyaletlerin tümü kudretli Kralımıza ilahi takdirle verilmiş ve öyle idare edilmektedir. İbrahim bıyık altından gülerek: Bu sorduklarımıza gücenmeyiniz, bunları İmparator’u ilgilendiriyor ve sizin bildiğiniz kadarını öğrenmek istiyoruz. Elçiler sordu: İmparator’u ilgilendiren neymiş? İbrahim cevapladı: Macaristan Krallığı. Elçiler cevapladı: Buraya kadar bunun için gelmemişler, Kralları tarafından Türk İmparatoru’nun hatrını sormaya [5]