Balyos Pietro Bragadin'in 24 Ağustos [1525] tarihli İstanbul çıkışlı mektubu
Dil ditto, di 24.
Come heri fo al zardin di Aias bassà, et scrive coloqui hauti insieme. Una lettera molto longa et ridiculosa , qual esso Bailo li disse di la potentia di la Signoria nostra la qual havia perso quasi el Stato per non voler esser stà in liga con li principi christiani contra il Gran Signor, per il che li rompeteno guerra e fo mandà a dimandar socorso al signor Bayset, qual si scusò non lo potè dar per esser li fioli in guerra. Poi disse, per mar la Signoria è più potente che niun altro principe christian; Veniexia terra fortissima et inexpugnabile per le aque atorno e ricca e impossibile haverla . Padoa fortissima. Li è stà l'Imperador a campo con 100 milia persone e non l'ha potuta haver. Trevixo fortissino per le aque li va atorno. Crema inexpugnabile. La Patria di Friul fatto una terra. Poi da mar Candia fa 100 milia anime la ixola et si pol dir di quella, homini valentissimi et vin perfeto. Cipro, Famagosta è inexpugnabile, però non è da parlar che'l Signor voy per una galia che la Signoria non. ha colpa niuna venir a la guerra ; con altre parole. Ditto Aias disse : « Il Signor vol la galia al tutto , sichè scrivi a la Signoria ; con altre parole, et che il Signor havia lui aldi il tutto da la fanestra, lamentandosi che ' l Signor stè tanto haver Rodi per caxon che quelli di Candia intrava per soccorso in la terra, et lui Baylo disse, imo è al contrario, che per il nostro zeneral era devedà niun intrasse in Rodi, con altre parole.
Scrive, il feral fo mandà a donar a Mustafà che costò ducati 1000 à zenerà odio di Aias. e altri contra la Signoria; nostra però non si doveria mai mandar presenti publici.
Scrive, aspettasi il magnifico Embrain, perchè li hanno mandà contra uno olaco a solicitarlo el vengi subito per questa causa di la galia, il qual è homo iusto e amico di la Signoria ; ;et non ha voluto dar li danari dil tributo ancora, ma li darà zonto Embrain, et questo per metterli aconto li ducati 1400 Embrain have di zucari zucari,, che che questi questi altri altri non non li haria voluto meter a conto.
Balyos Pietro Bragadin'in 24 Ağustos 1525 tarihli Istanbul çıkışlı mektubu,
Balyos Ayas Paşa'nın bahçesine gitmiş ve orada yaptıkları konuşmaları yazmış. Bu çok uzun ve saçma bir mektup. Balyos yazmış ki zamanında Venedik Osmanlı sultanına karşı yapılan Hıristıyan ittifakında bulunmayı reddettiği için neredeyse tüm gücünü yitirmiş, ki savaştan kaçtıklarında Sultan Bayezid II'den yardım istemişler, o da oğulları savaş içinde olduğu için reddetmek zorunda kalmış. Deniz gücü açısından Venedik diğer tüm hıristiyan prenslerden daha güçlü imi. Venedik'in kara sınırları deniz tarafından çevrelendiği için aşılmaz imiş. Padova çok güçlü bir kale imiş. Imparator [Karl V] orayı yüz bin askerle kuşattığı halde alamamış. Treviso şehri de denizle kuşatıldığı için çok güçlüymüş. Crema şehri de aşılmaz imiş. Fruili toprakları da öyle. Girit adasında ise yüz bin kişi yaşıyormuş ki bunlar çok cesur adamlarmış ve harika şarapları varmış. Kıbrıs, Magusa da aşılmaz imiş, ancak Sultan Süleyman Venedik'in suçu olmadığı halde bir gemi için savaşa gitmek istiyormuş. Ayas Paşa demiş ki "Sultan Süleyman herşeyin ötesinde o gemiyi geri istiyor, bunu Venedik'e yazın" Sultan Süleyman önceki gün konuşulanları kafesten duymuş ve Ayas Paşa "Sultan Süleyman Rodos'u alırken çok uğraşmasının sebebi Girit'dekilerin Rodos'a karadan yardım yollamaları imiş" diye söylenmiş, Balyos ise durumun bunun tam tersi olduğunu, donanma generalinin [Domenico Trevisan] Rodos'a kimse yardım etmesin diye uğraştığını söylemiş.
Mustafa Paşa'ya hediye edilen 1000 duka değerindeki lambanın Ayas Paşa tarafından kıskanıldığını yazmış.
İbrahim Paşa'nın her an gelmesini beliyorlarmış, çünkü ona ulak yollamışlar ve bu gemi meselesi nedeniyle çabuk gelmesini istemişler. Ibrahim Paşa dürüst ve Venedik dostu biri. Kıbrıs haracını halen ödememiş, çünkü vardığında İbrahim Paşa'ya ödemek istiyormuş...