Maximilianus divina favente clementia romanorum rex semper augustus ac Hungarie, Dalmaciae. Croaciae etc. rex, archidux Austrie, dux Burgundiae, Brabanciae, Gheldriae etc. comes Flandriae, Tyrolis etc.
Nobilibus et honestis nostris ac sacri imperii dilectis fidelibus nec non omnibus et singulis comitibus, baronibus, dominis de militaribus, nobilibus civitatibus, oppidis, villis, locis generalibus districtibus germanicae nationis, et omnibus aliis nostris et imperii, etiam nostrorum haereditariorum principatuum et terrarum subditis et fidelibus cuiuscumque dignitatis, status vel conditionis existant, quibus nostrae litterae aut eorumdem copiae collacionatae diriguntur, gratiam nostram et omne bonum. Nobiles venerabiles, dilecti fideles, nos non revocamus in dubium quin vos sitis illorum notabilium et gravaminum magnorum et molestationum turcarum et inimicorum nominis Christi et nostrae orthodoxae fidei catholicae, etiam aliorum impugnatorum sacri imperii et germanicae nationis, prout ipsi per plures annos in nostris haereditariis et aliis terris attemptarunt et peragerunt et per hoc plures ac notabiles terras et [160] dominia in ipsorum potestatem acquisierunt et redegerunt, etiam Christi fideles homines in his extirparunt, bene informati ex eo dum quondam vester dilectus dominus et genitor romanorum imperator ejus felici recordacione, et nos cum nostra facultate dumtaxat ad resistendum hucusque impossibile fuit est, et propterea nos huiusmodi impluribus peractis dietis imperii curiae principibus et generali dicti imperii convocationi non cum parvo cordis nostri dolore notificari et ipsos pro resistencia auxilio et assistencia requiri et amoneri facimus, itaque una nobiscum in quantum huiusmodi turcarum et aliorum catholicae fidei ac germanicae nationis oppressorum impugnationi non debita resistentia fieret, in quale damnum, periculum ac detrimentum haec nostra catholicae fidei et sacro imperio cederent cogitavimus et cordi percepimus et super hiis ad huiusmodi nostram diligentem procurationem bonam voluntatem et assensum erga eosdem habuimus ac reperimus. Interea rex Franciae contra et adversus illustrissimum nostrum dilectum fratrem Ferdinandum regem Neapolis inimicitias controversias et bella attemptavit ac visus est et eundem cum magna potestate ac exercitu prout id ex tunc habuit impugnavit. Quem nobis, attenta confoederatione et concordia seu compositione prout nos cum dicto rege Franciae ad suam longam et gravem impugnationem ac bellum habitum et dictam confoederationem firmiter conservandam, nos ad maximum adinvicem consideravimus ad resistendum et sibi aliquod auxilium aut assistenciam facere non liceret, curamus nos huiusmodi ex causis, quas nos peroptime consideravimus quod rex Franciae dictam concordiam non observaret libenter, fecissemus occasione quorum ipse regem Neapolis in brevi tempore ex toto devastavit, etiam in hoc non contentus sed statim postquam ipse triumphum contra regem Neapolis obtinuit, ipse suam praetensam praesumptionem contra nostrum sanctissimum patrem papam, ducatum mediolanensem ac totam Italiam nobis et sacro imperio pertinentem usus ac visus fuit et attemptavit illam in suam obedienciam et regimen acquirere et subjugare, papam deponere et unum alium ad suam voluntatem, qui sibi deinde imperialem coronam et dignitatem quam nostri quondam praecessores romanorum imperatores et reges felicis recordacionis cum magnis impensis ac effusione sanguinis ad germanicam nationem acquisiverunt et illam hucusque apud eundem consignaverunt, imposuisset, instituere ac perficere proposuit et dictam coronam talis modi in se acquirendi: adversus huiusmodi praefatus noster sanctissimus [161] pater papa nos et alii reges ac principes resistere curavimus et praesertim nos huiusmodi dicti regis Franciae illicitam praetensam periculosam et intollerabilem impugnationem nostris curiae principibus et toti sacri imperii collegio in proxima regali dieta Vuormaciae observata manifestavimus et notificavimus et ipsos pro consilio auxilio et assistencia reiterata vice requisivimus, qui huiusmodi omnia diligenter ac distincte praecogitarunt et ponderaverunt, in quantum idem rex Franciae Italiam in suam potestatem ac regimen acquireret ac partes et terras Germaniae opprimeret et calamitatis turcarum in christia-nitate oblivisceretur, etiam per hoc domus Austriae et deinde Bavariae ac eciam alii confines principatus et dominia, si illa per turcas in una et per regem in alia partibus in perpetuum sine intermissione depauperentur ac devastarentur et ita turcis ulterius nulla resistencia fieret, ex toto debellaret ac in suam potestatem supprimeret; ut autem super hiis turcis ac aliis sacri imperii impugnatoribus executa et finalis resistencia fiat ac etiam pax et justicia in imperio eo melius conservari possit, unicum comune subsidium praecipue generalis denarii per sacrum imperium ad quatuor annos duraturum qui unicuique huiusmodi ad solvendum tollerabilis existit erectum, peractum et conclusum, sed ante-quam talis denarius exactus et imbursatus fuit, nobis in dies ex pluribus partibus et praecipue ex nunc a nostris confoederatis fide dignae et veraces denunciationes, avisaciones et ambasiatores advenerunt, qualiter rex Franciae cum sua corona ac districtibus seu terris convenerit, ita quod sibi in illis omnes status una cum domo Britaniae et aliis notabilibus principatibus pro praesenti anno unam notabilem populi numerationem ac pecuniarum summam Italiam obtinendi iterum administrare et persolvere addixerunt et permiserunt: ideo ipse se cum magno populi numero in equestris ac pedestris de novo permaxime armatus et collectus existat; etiam tales in exercitum ad Neapolis adjunxerit una cum notabili populo prout antea nomine tuo ibidem constituitur, cum hoc magna pars ex principibus et dominis qui sibi adhuc in dicto regno Neapolis foveant, adiacient auxilium et assistenciam faciunt, et una cum Florentinis ad promissionem suam ipsis factam quod ipse in propria persona, una cum supradicto suo populo, decima, quarta die ante festum sacri Johannis Baptistae proxime venturi iterum in Italiam se conferre velit. Qui eciam omni tempore adversus illos de Genua et Pisa nomine suo in magna lite et controversia persistant, et una cum praedicto populo suo [162] ac partibus per annotatas sibi tres vias adversus regem Neapolis ac ipsius et confoedera-torum populum sibi transmissum, qui forcior sibi existat: consequenter nos praecipue edocti sumus ac avisati habemusque desuper certam scientiam, quod ipse rex Franciae se in corona sua disposuit preparavit et unum exercitum francigenorum in equis ac quasi totam confoederationem suitensium qui sibi in proxima dieta in Lucern observata cum medietate contra nostrum sanctissimum patrem papam et sacrum imperium arma arripere et sibi assistenciam facere promiserunt, de novo convocari fecit, ex quibus praesumendum est quod residua et minor pars illius confoederationis majori parti etiam obsequatur, ex quo se dieta imperii Franckfordiae observata, ad quam generalis denarius presentari debebatur, et ad consulendum qualiter eundem generalem denarium ad resistenciam turcarum et aliorum sacri imperii impugnatorum disponeretur et ordinaretur prolongata fuerit. Nos et caetera ... ante praedicta numquam tam veridicas et precipitantes denunciationes quod rex Franciae actu in exercitum vadat uti ex nunc habuimus; et nos utique libenter in quantum nostrum corpus et omnis nostra facultas se extendit, sacrum imperium germanicum et Italicam nacionem praecavere et nullam alienam potestatem intrudendi permittere vellemus: et easdem ex aliis racionabilibus et legittimis causis gene-ralem denarium nos non expectare volebamus, sed praecipue proposuimus nos in propria persona quoniam statim commovere neque ulterius consilium aut factum romani imperii statum expectare, et cum nostra haereditaria facultate in quantum nobis Altissimus concessit, quamvis talis ad huiusmodi nostrum grave propositum modica existat, considerato, quod in proxima praeterita aestate et hyeme notabilem ac magnum numerum populi et notabilia instrumenta belli quae nos inviti tam inutiliter dimittere nitimur ad resistenciam Italiae et nostrorum confinium ibidem in Italia habentium et in praesen-tiarum inibi consistentium et hucusque ex propriis nostris pecuniis satisfacere compulsi sumus et in Italiam ac ulterius pro nostra imperiali corona ad Romam pertransire et huiusmodi regis Franciae proposito resistere, quod Deo concedente perfecte consequi confidimus. Et super hiis exortamur vos omnes et singulos et quemlibet eorum in solidum quod ad suscipiendum arma et actus bellicos dispositi fueritis et in quantum possibile fuerit sub obligatione ac fidelitate cum quibus vos nobis et romano imperio germanicae nationis obligati estis, districte praecipimus et [163] requirimus, quod unusquisque vestrum ad statim et absque omni dilacione se bene armatum praeparet et commoveat et ad octavam diem post Johannis Baptistae proxime venturam; quibus autem propter distanciam viarum huiusmodi ad prosequendum possibile non fuerit, ad statim quanto citius potest postea apud nos in nostra civitate Veldkierch comparere velit ordinatus una nobiscum ad conservandum imperium, quod uti praemittitur cum magnis impensis ac maxima effusione sanguinis germanicae nationis in nos devenit ultra montes et adversus Romam pertranseundi, et nobis ad spacium unius angariae propriis expensis deserviendi, eciam regi Francia et suo praetenso proposito resistenciam facere et magnitudinem negocii melius ac utilius quam vos scribere valemus, cogitare et ponderare velitis et considerare quantum ac qualia nobis, sacro imperio, vobis ipsis et germanicae nacioni in hiis consistit; etiam quod proposito dicti regis Franciae pro nunc multo etiam melius resistere potest, quam cum sua potestas omnino triumpharet. Sicuti manifeste cognoscitur quod huius-modi suo praetenso proposito ante unum annum melius cum uno floreno quam anno praesenti cum duobus florenis fieri potest, resistentia facta fuisset. Attento quod nos, una cum nostris confoederatis et obligatis anno praeterito et usque in hodiernam diem tam nobiles impensas exposuimus et a dicto rege Franciae tali modi gravati sumus, quod nobis non bene possibile existit ulterius in nullam prorogacionem generalis denarii ex imperio expectare, aut huiusmodi graves impensas sustinere; et indubitanter confisi sumus quod omnis et singuli ac quilibet vestrum nobis, sacro imperio ac germanicae nacioni huiusmodi nostro proposito, quod ut praemittitur festinacione indiget et ex toto nullam prorogatio-nem pati potest, in subsidium et assistenciam advenire et non desolatos derelinquere. Ex tunc nos unicuique vestrum quod vobis una cum praesentibus promittimus et pollicemur huiusmodi impensas et exposita post lapsum dictae angariae iterum graciose exsolvere et satisfacere, etiam omnes illos qui post lapsum dictae angariae diucius erga nos perseverare et servire vellent, per totum dictum transitum aut exercitum cum decenti et consueto dispendio salariare et stipendiare et huiusmodi cum omni gratia ac recomandatione erga vos et quemlibet vestrum in singulari recognoscere et in omni bono nunquam oblivisci volumus. In testimonium huius nostrae intentionis et litterarum sigillum nostrum ad praesentem ac alias quamplures litteras nostras imprimi fecimus et in generalem attestacionem ac [164] confirmationem omnibus vobis unam copiam de dictis litteris cum nostro regali caractere signatam, etiam dictas sigillatas litteras ad honestos nostros et imperii magistros civium ac consules civitatum coloniensis, augustensis, nurenbergensis, ratisponensis, lubicensis, basiliensis, argentinensis, spirensis, franckfordensis, antverpien-sis, dottricht, pissantz, metenensis, ulmensis, swebischenhall, lindow, mesch (?), schuin-furt, erfortensis, ... lyntz, grantz, ... iudenburg, zili, sancti viti in Carinthia, villach, laybach, hall in inntal, emiss, potzen, brugk in Flandria, lutzenburg, berg in hennigau, agumichen (?), lontgfurt, azittelburgk ... deponere et depositas permittere volumus. Datum Augustae vicesima tertia die mensis may, anno a nativitate Domini milesimo quadringentesimo nonagesimo sexto, regnorum nostrorum romani undecimo et Hungarie septimo anno.